De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is een Europese richtlijn die bedrijven verplicht om te rapporteren over duurzaamheid. De CSRD vervangt de Non-Financial Reporting Directive (NFRD) en heeft als doel om investeerders, consumenten en andere stakeholders beter inzicht te geven in de impact van bedrijven op milieu-, sociale en governance (ESG) factoren. De invoering roept echter vragen op over de monopoliepositie van accountants bij assuranceopdrachten. Lizzy Bos, buitenpromovendus op het gebied van Company Law and Financial Law aan Erasmus School of Law, schreef een opinie over dit onderwerp voor de Accountant. Wij spraken haar over de noodzaak van onderzoek naar de toekomst van de assurancemarkt.
Onafhankelijke assurancedienstverleners hebben behoefte aan beroepsregelgeving. "De regelgeving is ingesteld om kwaliteit te borgen, de vraag is of anderen dan accountants daaraan kunnen voldoen en rendabel blijven”, zegt Bos. Het Ministerie van Economische Zaken heeft inmiddels opdracht gegeven aan SEO om onderzoek te doen naar de lidstaatoptie om de markt open te stellen. Dit is een belangrijke stap richting een gedegen beoordeling van de mogelijke gevolgen.
Onderzoek noodzakelijk voor onderbouwde besluitvorming
Volgens Bos is het cruciaal om objectief te onderzoeken of de assurancemarkt ook voor andere dienstverleners dan accountants kan worden opengesteld. “De discussie in Nederland blijft steken in suggestieve argumenten en toekomstverwachtingen zonder harde onderbouwing”, stelt Bos. “In plaats van te berusten in onzekerheid, moet de wetgever onderzoek initiëren om de impact van een open markt te analyseren.” Bos benadrukt dat het momenteel onduidelijk is welke keuze het beste is, aangezien de argumenten vaak niet concreet zijn. “Op dit moment weten we niet wat beter is, dus we moeten op zoek naar antwoorden.”
De nieuwe Europese regelgeving verplicht ondernemingen tot het opstellen van een duurzaamheidsverslag en het verkrijgen van assurance over dat verslag. Terwijl accountants momenteel de aangewezen professionals zijn voor assurance bij jaarrekeningcontroles, breidt de CSRD deze taak uit naar duurzaamheidsverslaggeving. De Europese wetgever heeft echter lidstaten de mogelijkheid gegeven om ook andere dienstverleners toe te staan om deze assuranceopdrachten uit te voeren. In Nederland wordt momenteel gediscussieerd over het al dan niet openstellen van de assurancemarkt. Bos pleit voor gedegen onderzoek om te bepalen of deze keuze gunstig is.
Verschillende Europese landen bieden al ruimte voor concurrentie
In landen zoals Frankrijk en Roemenië is de assurancemarkt voor duurzaamheidsverslaggeving al opengesteld voor partijen naast accountants. Bos ziet hier zowel voordelen als nadelen. Het grootste voordeel is volgens haar de mogelijkheid om een specialisatie binnen de assuranceprofessionals te ontwikkelen, wat de kwaliteit van de assurance over de duurzaamheidsrapportages zou kunnen verbeteren: “Als duurzaamheidsverslaggeving daadwerkelijk dezelfde relevantie krijgt als de jaarrekening, is het goed dat een professie zich op de assurance over dit verslag richt, vergelijkbaar met hoe artsen zich specialiseren.”
Aan de andere kant is het openstellen van de markt complex en kostbaar. Daarnaast is het onzeker of andere assurancedienstverleners succesvol kunnen toetreden. “Het openstellen van de assurancemarkt is pas succesvol als ondernemingen daadwerkelijk andere assurance dienstverleners aanstellen, maar vanwege de hoge kosten om ‘de onderneming te leren kennen’ zal dit niet snel gebeuren. Daarnaast is het openstellen van de assurancemarkt pas succesvol als de kwaliteit van assurance door andere dienstverleners gelijk is aan die van accountants, en gebruikers hetzelfde vertrouwen hechten aan de assuranceverklaringen”, aldus Bos.
Samenwerking en kwaliteitsbewaking
Een van de zorgen over het toelaten van andere dienstverleners is het verlies van samenhang tussen financiële en duurzaamheidsrapportages. Bos begrijpt deze wens, maar legt uit dat het niet de verantwoordelijkheid van de accountant is om deze samenhang te waarborgen, maar van de rapporterende onderneming zelf. “De onderneming moet bij het opstellen van het duurzaamheidsverslag en de jaarrekening duidelijk maken hoe de samenhang tussen beide verslagen wordt gewaarborgd.”
Bos ziet een mogelijke oplossing in een model waarin zowel de accountant als andere assurancedienstverleners een vergelijkbaarheidstoets uitvoeren en hun bevindingen afstemmen. Dit zou kunnen bijdragen aan een meer geïntegreerde benadering van duurzaamheid en financiële verslaggeving. “Een accountant kan net als een arts een overkoepelende professie blijven, met specialisaties binnen verschillende informatiedomeinen”, zegt ze. Op deze manier zou de accountancyprofessie kunnen evolueren naar een specialisatiemodel, waarbij verschillende experts samenwerken maar niet noodzakelijkerwijs tegelijk optreden voor dezelfde verslaggeving.
Implementatie van de CSRD in Nederland
De implementatie van de CSRD in Nederland is vertraagd, wat voor onzekerheid zorgt bij bedrijven en accountants. De Wet implementatie richtlijn duurzaamheidsrapportering ligt nog ter behandeling bij de Tweede Kamer. Bos benadrukt dat het onwenselijk is om volledig te wachten op de herziening van de wetgeving via het Europese Omnibusproces. "Ondernemingen en assurancedienstverleners hebben duidelijkheid nodig om zich goed voor te bereiden.”
De rol van accountants in de toekomst
De rol van accountants zal volgens Bos evolueren, vooral in het licht van duurzaamheid. Terwijl accountants in de toekomst mogelijk een coördinerende rol kunnen spelen, zullen ze mogelijk minder de enige verantwoordelijke zijn voor de assurance over duurzaamheidsrapportages. “Je ziet nu al dat een assuranceteam bestaat uit verschillende experts, met een registeraccountant die de verklaring tekent”, zegt Bos. Uiteindelijk zouden gebruikers van de verslagen baat hebben bij een enkele, geïntegreerde assuranceverklaring die toeziet op alle gerapporteerde informatie, zodat de duurzaamheidstransitie effectief kan worden gestuurd.
- Promovendus
- Meer informatie
Klik hier om de gehele bijdrage van Bos te lezen in Accountant, een uitgave van de Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA).
