Zeven van de acht Nederlandse geneeskundefaculteiten verplichten studenten om tijdens hun studie geneeskunde lichamelijk onderzoek op medestudenten uit te voeren of te ondergaan. Studenten moeten zich voor deze onderzoeken vaak deels ontkleden. Uit een poll van De Geneeskundestudent blijkt echter dat een derde van de 1800 respondenten tegen het lichamelijk onderzoek op elkaar is. Martin Buijsen, hoogleraar Gezondheidsrecht aan Erasmus School of Law, onderzocht voor het studentenblad Arts in Spe of geneeskundefaculteiten studenten eigenlijk wel mogen verplichten aan deze praktijk mee te doen. Hoe zit dat precies?
Een wettelijke grondslag
In Arts in Spe werd de volgende vraag aan Buijsen gesteld: “Mag een universiteit een student wel verplichten om proefpersoon te zijn als dit betekent dat studenten zich hiervoor deels moeten ontkleden?” Buijsen heeft om deze vraag te beantwoorden eerst in de Grondwet gekeken. Hij zegt tegen de redactie van het studentenblad: “Het recht op onaantastbaarheid van het lichaam is uiteraard een grondrecht. Inmenging in de uitoefening van dat grondrecht mag alleen met toestemming of – zoals de Grondwet stelt – bij of krachtens de wet. Voor wat betreft dat laatste kan ik kort zijn: een wettelijke grondslag is er niet.”
Wie zwijgt, stemt toe?
Omdat een grondwettelijke grondslag ontbreekt, zal het op het verlenen van toestemming aan moeten komen. Buijsen legt in Arts in Spe uit dat bijvoorbeeld de Vrije Universiteit, zoals meerdere andere geneeskundefaculteiten, een Regeling geneeskunde heeft opgenomen. Volgens die regeling is het zo dat wanneer een student zich voor de studie inschrijft deze student ook stilzwijgend toestemming geeft om deel te nemen aan het lichamelijk onderzoek. Maar klopt dat eigenlijk wel? Buijsen vertelt: “Van stilzwijgende toestemming mag alleen worden uitgegaan wanneer er maximaal geïnformeerd is, en men werkelijk mag aannemen dat wie zwijgt ook toestemt.” Een goede voorlichting is volgens Buijsen dan ook van groot belang. “Het moet natuurlijk niet zo zijn dat studenten over dit alles pas geïnformeerd worden als het practicum lichamelijk onderzoek zich in de opleiding aandient. Als een opleiding goede redenen heeft om studenten simulatiepatiënten te laten zijn, en die kan ik me heel goed voorstellen, dan is dat informatie die eigenlijk al op open dagen en dergelijke verstrekt zou moeten worden.”
- Professor
- Meer informatie
Lees het artikel van Arts in Spe hier.
