Kunstmatige intelligentie zou een zekere mate van juridische autonomie moeten hebben

De nieuwe digitale veranderingen hebben uiteenlopende sociale effecten: er moeten nieuwe bedrijfsmodellen gecreëerd worden, welke de toekomst van werk, onderwijs en sociaal-politieke samenwerkingen vormt. Al deze veranderingen vinden plaats binnen het kader van de gevestigde wetgeving en sociale normen. Binnen het huidige wettelijke kader verliezen kunstmatige intelligentie en big data hun macht. Daarom moet er een raamwerk gecreëerd worden dat de kracht van kunstmatige intelligentie gebruikt. Hoe slimmer de wet ontworpen wordt, des te beter kunstmatige intelligentie kan worden ingezet en hoe eerder het sociaal wordt geaccepteerd. Het concrete vraagstuk dat hieruit voortvloeit, is het volgende: Hoe kunnen de technologische ontwikkelingen worden ingebed in de maatschappelijke waarden van democratie, openheid en privacy? Het vereist een moedige sprong om het juridisch ontwerp op te stellen.

Als kunstmatige intelligentie rechtspersoonlijkheid krijgt, geeft dat men een wettelijk recht om kennis met anderen te delen – zonder toestemming van de eigenaar. Bovendien kunnen de gegevens automatisch eigendom zijn van een onafhankelijke instelling, vergelijkbaar met een centrale bank. Deze instelling zou de gegevens uitsluitend kunnen uitlenen aan bedrijven, die op hun beurt bedrijfsmodellen maken. Prof. dr. Klaus Heine: “Waarom zouden gegevens eigendom zijn van een bedrijf, particulieren of de staat? Waarom zou een op AI gebaseerd systeem niet een zekere mate van juridische autonomie hebben om ten dienste van de samenleving te worden gesteld?”

Deze discussie opent ook de mogelijkheid om na te denken over een nieuwe opzet van gegevensgebruik, voor zowel vertrouwelijke gegevens als geanonimiseerde massagegevens. In een dergelijk institutioneel ontwerp zou de onafhankelijke instelling het recht kunnen intrekken om de gegevens te gebruiken zodra misbruik of concurrentievervalsing optreedt.