Jaarlijks alumnisymposium strafrecht: De positie van het slachtoffer in het strafproces

De positie van het slachtoffer in het strafproces is nog steeds in ontwikkeling en mede daardoor erg actueel. Dat dit voor grote belangstelling zorgde, bleek uit het aantal bezoekers. Niet alleen masterstudenten en alumni, maar ook vele overige geïnteresseerden werden verwelkomd in het Erasmus Paviljoen.

Als sprekers waren vier alumni van ESL uitgenodigd die in hun werk dagelijks te maken hebben met slachtoffers in het strafproces.

Ernst Pols, (pers)officier van justitie in Rotterdam, beet na de opening het spits af en sprak over de wijze waarop hij omgaat met de slachtoffers in het strafproces. Daarbij gaf hij aan het een opgave kan zijn een betrokken distantie te bewaren, zeker wanneer het misdrijf ernstig is, de zaak langer loopt en het contact met slachtoffers frequenter en persoonlijker is. Hij heeft in zijn functie veel sterke slachtoffers gezien, die op een goede manier gebruikmaken van het spreekrecht. Dat is aan de ene kant natuurlijk positief, maar kan er ook toe leiden dat de verdachte het gevoel krijgt ‘twee requisitoiren’ over zich uitgestort te krijgen: dat van de officier van justitie, en dat van het slachtoffer.

Advocate Nelleke Stolk, die in haar praktijk veelal slachtoffers bijstaat, besprak met het publiek een strafzaak van begin tot eind door de ogen van de slachtofferadvocaat. Hoewel de wettelijke rechten en mogelijkheden van slachtoffers de laatste jaren behoorlijk zijn uitgebreid, lijkt de praktijk hierop vaak (nog) niet ingesteld. Het is meer dan eens voorgekomen dat Nelleke Stolk informeerde naar de stand van zaken in een bepaalde zaak, en dat de zitting al bleek te zijn geweest. In die gevallen heeft het slachtoffer dus ook geen mogelijkheid gehad gebruik te maken van zijn spreekrecht. Wanneer alles wel goed verloopt, zet Nelleke Stolk in op begeleiding en verwachtingsmanagement. Ze legt haar cliënten uit wat ze kunnen verwachten van de rechter, officier van justitie en de verdachte, maar vooral ook wat ze níét moeten verwachten.

Vanuit de kant van het slachtoffer sprak ook Kirsten Hazebroek, die als casemanager Geweld en agressie tegen politieambtenaren betrokken is bij strafzaken waarin politieambtenaren in de uitoefening van hun functie slachtoffer zijn. Net als Nelleke Stolk onderschreef Kirsten Hazebroek het belang van verwachtingsmanagement en begeleiding van slachtoffers. Vaak zijn vooral verwachtingen met betrekking tot de strafmaat hoger dan juridisch gezien gerechtvaardigd is, en dan waar de rechter dus aan tegemoet kan komen. Anderzijds wordt schadevergoeding door politieambtenaren vaak niet als het belangrijkste doel van uitoefening van slachtofferrechten gezien: belangrijker is het gevoel de zaak te kunnen afsluiten.

Dat alumni van de master Strafrecht elkaar ook in de rechtszaal tegenkomen, kwam duidelijk naar voren tijdens het alumnisymposium. In de zaak die Nelleke Stolk met het publiek heeft besproken, maakte senior rechter bij de Rechtbank Rotterdam Jacco Janssen, de vierde spreker, deel uit van de meervoudige kamer die de zaak op zitting had. In die zaak kregen de verdachten, zoals Ernst Pols het noemde, ‘twee requisitoiren’ over zich heen: dat van de officier van justitie en dat van het slachtoffer. Uiteindelijk werd één van de verdachten echter vrijgesproken. Dat is niet alleen bezwaarlijk tegenover de verdachte (die op het moment van uitoefening van het spreekrecht (nog) niet veroordeeld is), maar natuurlijk ook onbevredigend voor het slachtoffer.

Over het onderwerp was ontzettend veel te zeggen en tijdens de paneldiscussie werden dan ook veel vragen gesteld door masterstudenten en alumni. Gelukkig kon de discussie ook worden voortgezet tijdens de borrel na afloop. Studenten uit de master Strafrecht en alumni hebben daar met elkaar en met de sprekers nagepraat over het onderwerp, onder het genot van een hapje en een drankje.

De organisatie dankt de sprekers en het publiek voor hun aanwezigheid en kijkt uit naar het volgende alumnisymposium, dat in 2019 zal plaatsvinden.