Willem-Jan Verhoeven, Gabry Vanderveen en Lotte van Dillen zijn op 1 maart gestart met een interdisciplinair onderzoek getiteld “Verbeelding in de verhoorkamer”. Centraal staat de vraag wat de invloed is van beeldmateriaal op verhoorders en verdachten en op het verloop van het verhoor. Ook wordt bekeken hoe verhoorders en officieren van justitie omgaan met beeldmateriaal en welke doelen zij daarmee beogen te bereiken. Dankzij een subsidie van Politie en Wetenschap kan uitgebreid empirisch onderzoek gedaan worden naar een actueel thema in de opsporing en in de criminologie, waar nog weinig over bekend is.
Beeldmateriaal, bijvoorbeeld in de vorm van foto’s, beelden van beveiligingscamera’s en 3D-reconstructies wordt steeds vaker gebruikt in de strafrechtsketen. Eerder is al aangetoond dat beeldmateriaal bepaalde emoties kan opwekken die besluitvormingsprocessen van verhoorders, verdachten, officieren van justitie, advocaten en rechters kunnen beïnvloeden. Onduidelijk is hoe beeldmateriaal dat gebruikt wordt tijdens het verhoor invloed heeft op emoties, beslissingen en gedrag van verhoorders en verdachten.
Het onderzoek bouwt niet alleen voort op kennis uit verschillende disciplines, ook worden verschillende methoden gebruikt. Met een dergelijke mixed methods-benadering kunnen de onderzoeksvragen het beste beantwoord worden. Een eerste experiment, uitgevoerd onder verhoorders, zal meer inzicht geven in de effecten van beeldmateriaal op emoties, de perceptie van schuld en de keuze voor bepaalde verhoortechnieken. Een tweede experiment onder studenten moet meer inzicht geven op het effect van beeldmateriaal op de ingeschatte hoeveelheid bewijs, de perceptie hoe overtuigend het bewijs is en op de keuze voor proceshouding van de verdachte. In interviews met verhoorders en officieren van justitie bespreken we de resultaten van de experimenten en gaan we in op mogelijke effecten van beeldmateriaal in de gehele strafrechtsketen. Deze drie deelprojecten leiden tot meer kennis over bedoelde (verduidelijken bewijs, bevorderen herinneringen) en onbedoelde effecten (versterken schuldpresumptie, oproepen valse herinneringen) van het gebruik van beeldmateriaal tijdens het verhoor. Gezien de toename van beeldmateriaal en de verwachting dat beeldmateriaal ook steeds vaker tijdens verhoren zal worden gebruikt, is dit onderzoek zowel wetenschappelijk als praktisch relevant. Vanuit de politie is dan ook al grote interesse getoond.
Voor meer informatie kunt u terecht bij Willem-Jan Verhoeven via verhoeven@law.eur.nl.
- Meer informatie
Willem-Jan Verhoeven en Gabry Vanderveen zijn werkzaam bij Criminologie, ESL.
Lotte van Dillen is werkzaam bij Psychologie, Universiteit Leiden.Bron afbeelding: “CCTV appeal: Theft” door West Midlands Police gelicenseerd onder CC BY-SA 2.0.
