Fiscale aspecten van staatsfondsen

Staatsfondsen zijn investeringsvehikels van overheden. Hun investeringen vinden veelal plaats in assets gelegen in het buitenland; de bronstaat. Het gezamenlijke vermogen van deze investeerders is in recente jaren sterk toegenomen (momenteel meer dan USD 7 triljoen), en staatsfondsen vervullen inmiddels een rol van betekenis in het economische verkeer.

Snoeij ontwikkelde een raamwerk dat bronstaten kunnen gebruiken bij het ontwerpen van nieuw, of het evalueren van bestaand, internationaal fiscaal beleid ten aanzien van buitenlandse staatsfondsen. Hij brengt in kaart welke gevolgen verschillende internationale fiscale beleidsdoelstellingen – te weten, neutraliteit (neutrality), billijkheid (equity) en aantrekkelijkheid (attractiveness) – kunnen hebben voor de fiscale behandeling van buitenlandse staatsfondsen door bronstaten.

Snoeij stelt dat billijkheid in de fiscaliteit een zwaarwegende rol dient te spelen in iedere democratische rechtsstaat. Dit is met name van belang voor bronstaten die aantrekkelijkheid voorop (willen) stellen, omdat de bevoordeling van buitenlandse staatsfondsen onbillijk is. Op hen rust de plicht om met overtuigende argumenten te onderbouwen waarom aantrekkelijkheid zwaarder weegt dan billijkheid.

Verder onderzocht de promovendus de impact van het internationale recht op de uitvoering van deze fiscale beleidsuitgangspunten ten aanzien van buitenlandse staatsfondsen. Deze analyse spitst zich toe op het immuniteitsbeginsel (als beginsel van internationaal gewoonterecht), belastingverdragen en het Europese (Unie) recht, en levert een aantal conclusies op. Snoeij concludeert onder meer dat het immuniteitsbeginsel, als beginsel van internationaal gewoonterecht, geen beperking oplegt aan bronstaten om fiscale beleidsuitgangspunt uit te voeren.

Het immuniteitsbeginsel verplicht bronstaten niet tot het afzien van belastingheffing ten aanzien van buitenlandse staatsfondsen. Voor EU-lidstaten die via de fiscaliteit investeringen van buitenlandse staatsfondsen willen stimuleren (aantrekkelijkheid), is de conclusie dat het gebruik van belastingverdragen het minste risico op strijdigheid met EU-recht oplevert.

Het promotieonderzoek is gepubliceerd in: R. Snoeij, International Tax Aspects of Sovereign Wealth Investors: A Source State Perspective, Series on International Taxation, (Alphen a/d Rijn: Kluwer Law International, 2018).