Verward gedrag neemt toe: iedere dag ruim 350 belletjes naar de politie

Nam de hoeveelheid zogenoemde ‘E33-meldingen’ in 2020 met 5 procent toe, vorig jaar groeide het aantal meldingen over overlast door mensen in de knel met elf procent. Per dag ontving de politie in 2021 gemiddeld ruim 350 belletjes over mensen die onbegrepen gedrag vertoonden.

De pandemie speelt een rol, denkt Martin Sitalsing. De eenheidschef is sinds kort portefeuillehouder ‘zorg en veiligheid’ binnen de politietop. “Covid is als een vergrootglas”, legt hij uit. Financiële, sociale of fysieke problemen die op de achtergrond al langer sluimerden, komen door dat uitzichtloze afwachten en thuiszitten aan de oppervlakte. “Mensen raken sneller de weg even kwijt.”

Maar dat is niet het hele verhaal. Sinds de politie in 2011 besloot om ‘overlast door verwarde of overspannen personen’ onder meldcode E33 te registreren, stijgt het aantal meldingen ieder jaar. Dat komt deels door bezuinigingen in de geestelijke gezondheidszorg. Er zijn minder bedden in de kliniek, daarvoor in de plaats moeten kwetsbare mensen meer zorg aan huis krijgen.

Uit onderzoek blijkt dat de afbouw van bedden zo’n tien procent van het probleem verklaart. “Slechts een deel van de E33-meldingen heeft betrekking op mensen met een psychische stoornis”, zegt Violet Petit-Steeghs, universitair docent aan de Rotterdamse Erasmus Universiteit. “De groep die onder die meldcode valt, is een samenraapsel van personen en problematieken.” Ook mensen met een verslaving, een verstandelijke beperking of dementie zorgen bijvoorbeeld voor overlast. “De gemene deler is dat ze tussen wal en schip vallen.”

Politie heeft er de handen vol aan

Inmiddels zijn er talloze initiatieven gestart om de meldingen terug te dringen. Landelijk werd in 2015 het Aanjaagteam Verwarde Personen opgezet, dat werd opgevolgd door het Schakelteam Verwarde Personen en het Verbindend Landelijk Ondersteuningsteam. Maar na bijna zeven jaar aanjagen, schakelen en ondersteunen, heeft de politie de handen nog altijd vol aan mensen in de knel.

En dan gaat het niet alleen om mensen die bij de kassa keihard hun pincode door de winkel roepen, weet Sitalsing. “Waar arrestatieteams in het verleden vooral werden ingezet rondom vuurwapengevaarlijke criminelen, zie ik nu ook een heleboel inzetten gericht op mensen die de weg kwijt zijn.” Sitalsing noemt het kruisboogincident in Almelo, waar een twintiger afgelopen september twee buren doodde.

Samenwerking is het sleutelwoord

Het probleem zal nooit helemaal worden getackeld. “Daarvoor is het scala van onderliggende problematieken te groot”, zegt de wetenschapper. “Capaciteitsproblemen bij de specialistische ggz spelen een rol, maar bijvoorbeeld ook tekorten in de verslavingszorg en problemen rond de aansluiting van mensen met een migratieachtergrond.” Wél kan het beter. “Waar we naartoe moeten, is wat wij ‘lerend spelen met de systeemwereld’ noemen, een samenwerking tussen instanties als de ggz, politie, gemeenten, waarbij steeds wordt gereflecteerd en aangepast aan problemen.”

Lees het volledige artikel op de website van Trouw.