Vader als volwaardig ouder

Het is tijd voor een herwaardering van vaders als ouders. Tot op heden heeft alleen de biologische moeder van het kind een positie als cliënt binnen het zorg- en welzijnssysteem in het proces van zwanger worden, tijdens de zwangerschap, de geboorte en in sommige gevallen de eerste 1000 dagen van het leven van het kind. Dit betekent dat de financiering van de zorgverlening gebaseerd is op de zorguren voor de (aanstaande) moeder en het kind. Een financiële prikkel voor het betrekken van de vader en hiermee het leveren van zorg en ondersteuning aan het gehele (toekomstige) gezin, ontbreekt.

De initiatiefnemers van deze position paper, bestaande uit maatschappelijke organisaties, experts en wetenschappers, doen daarom een beroep op politieke partijen voor betrokkenheid van vaders als volwaardig ouder in de geboortezorg.

Belang vaderlijke betrokkenheid

Onderzoek laat zien dat partners, en specifiek vaders, tot op heden beperkt betrokken werden in de zorg tijdens het proces van zwanger worden, de zwangerschap, geboorte en de eerste 1000 dagen na de geboorte. Vaders geven aan nauwelijks aangesproken te worden en het gevoel te hebben dat ze op een afstand mee kijken. Vaderlijke betrokkenheid is van belang voor het ontwikkelen van hechte ouder-kind relaties en de ontwikkeling van het kind. Betrokken vaderschap wordt uiteindelijk in verband gebracht met een betere sociaaleconomische situatie, minder jeugdzorggebruik en minder risicovol probleemgedrag.

Cultuuromslag

In de maatschappij wordt de roep voor een transitie naar meer vaderlijke betrokkenheid zichtbaar. Denk aan de uitbreiding van het ouderschapsverlof voor vaders. Ondanks bestaande initiatieven, worden vaders momenteel regelmatig vergeten. De tijd is gekomen voor een cultuuromslag waarbij het normaal wordt dat zowel moeder als vader in een vroeg stadium worden betrokken als (aanstaande) ouder. De initiatiefnemers van de position paper sluiten zich aan bij het doel van het landelijke actieprogramma 'Kansrijke start' om kinderen van (aanstaande) ouders in kwetsbare omstandigheden zo gezond mogelijk hun leven te laten starten.

Violet Petit-Steeghs (penvoerder)

“Laat vaderbetrokkenheid niet afhangen van individuele zorgverleners maar zorg dat het betrekken van vaders onderdeel wordt van het zorg- en welzijnssysteem”

Cliëntpositie

De initiatiefnemers pleiten voor het onderzoeken van de mogelijkheid om een cliëntpositie toe te bedelen aan de vader (of andere partners). Dit vraagt om een wijziging van de Zorgverzekeringswet (Zvw) waarbij niet alleen de zorg en ondersteuning aan de moeder en haar kind wordt vergoed maar ook de zorg aan de vader. Een cliëntpositie voor vaders is een mogelijkheid om vaderlijke betrokkenheid te vergroten. Zorg- en hulpverleners krijgen tijd beschikbaar om het contact aan te gaan met beide (aanstaande) ouders. Daarnaast kan de cliëntpositie als aanjager werken voor een verdere cultuuromslag die nodig is om de vader als volwaardig ouder een plek te geven.