Farmaceuten blijven ondanks indicatie uitbreiding vaak hoge prijzen berekenen voor kankergeneesmiddelen

Met behulp van een op kosten gebaseerd prijsstellingsmodel, ontwikkeld door Uyl-de Groot en Löwenberg in 2018, verkende de onderzoekgroep wat er met de prijzen van deze geneesmiddelen bij een continue indicatie uitbreiding zou kunnen gebeuren. 

Beide medicijnen zijn immuno-oncologische geneesmiddelen. Pembrolizumab werd eerst gebruikt voor slechts één type tumor, maar nu wordt het voor ongeveer 35 verschillende indicaties bij diverse soorten tumoren voorgeschreven. Daratumumab werd oorspronkelijk gebruikt voor één soort kanker, namelijk multiple myeloom. Nu wordt het ook voorgeschreven voor 8 andere indicaties binnen multiple myeloom. Ontwikkelingskosten voor nieuwe medicijnen kunnen aanzienlijk hoog zijn bij de eerste indicatie, maar zijn disproportioneel lager bij elke uitbreiding van het gebruik bij nieuwe indicaties. Echter, deze financiële winst voor de farmaceuten wordt vaak niet doorgegeven aan de maatschappij, ondanks de lagere kosten bij uitbreiding.

De onderzoekers hebben gekeken naar een manier om de prijs van deze medicijnen te bepalen, waarbij de gemaakte investeringen in de ontwikkeling van het medicijn, de productiekosten en de winst allemaal zijn meegenomen. Ze hebben vastgesteld dat de aan de hand van deze methode berekende prijzen van beide medicijnen meestal lager zijn dan de standaardprijzen in Nederland. 

Verder berekenden de onderzoekers een prijs van €885 in 2014 en €143 in 2021 per infusieflacon voor pembrolizumab. De lijstprijs voor dit geneesmiddel ligt daarentegen nu echter bij €2.860 per infusieflacon. Voor daratumumab berekenden de onderzoekers de volgende prijzen: €31.941 in 2015 en €1.402 in 2021. De lijstprijs voor daratumumab is nu echter €4.766 per infusieflacon. De huidig gehanteerde prijzen liggen dus voor beide medicijnen aanzienlijk hoger dan de prijzen die de onderzoekers hebben berekend. 

De conclusie van dit onderzoek is dat het uitbreiden van het gebruik van deze geneesmiddelen wel nieuwe behandelopties biedt voor patiënten, maar dat de prijzen ook na zulke uitbreidingen erg hoog blijven. Prijsverlagingen zijn echter essentieel om de kosten in de gezondheidszorg te drukken en de betaalbaarheid van de zorg te waarborgen. Het model dat de onderzoekers hebben gebruikt om de prijs te bepalen laat zien dat het aantal patiënten dat in aanmerking komt voor het medicijn en de initiële ontwikkelingskosten de grootste invloed hebben op de prijs. Het gebruik van dit model biedt nieuwe handvaten voor de onderhandelingen tussen fabrikanten en het Ministerie van VWS over de vergoeding van dure geneesmiddelen.