Promotie J. (Joyce) van Arendonk

Korte samenvatting:

Dementie is een verzamelnaam van ziekten die de hersenen geleidelijk aantasten, waardoor dierbaren langzaam verloren raken. Steeds meer mensen krijgen dementie, omdat de bevolking ouder wordt. Toch weten we nog niet precies hoe dementie ontstaat of hoe we ziekteverschijnselen kunnen verbeteren. Twee belangrijke ontstaanswijzen zijn schade aan bloedvaten en de ophoping van een eiwit in de hersenen, genaamd amyloïd-bèta. Deze processen beginnen vaak al jaren voordat dementie merkbaar is. Ze kunnen apart voorkomen, maar elkaar ook beïnvloeden. Dit proefschrift onderzoekt zowel schade aan de bloedvaten als ophoping van het amyloïd-bèta in een groep mensen zonder dementie. Ook verkent het hoe een nieuwe stof in het bloed ons meer kan vertellen over deze processen.

Hoofdstuk 2 laat zien dat een hoger opleidingsniveau mogelijk beschermt tegen het ontstaan van hersenschade. Ook zien we dat mensen met een hoger risico op hart- en vaatziekten vaker ophopingen van het amyloïd-beta eiwit in de hersenen hebben.  

Hoofdstuk 3 toont aan dat hogere concentraties van de stof NfL in het bloed samenhangen met een slechter denkvermogen en meer schade aan de witte stof in de hersenen. Daarnaast is de link tussen het amyloïd-beta eiwit en denkvermogen sterker bij mensen met meer verkalking in hun bloedvaten.  

Dit proefschrift wijst op een wisselwerking tussen vaatproblemen en het amyloïd-eiwit, zowel in hun ontstaan als in hun invloed op het denkvermogen bij mensen zonder dementie. Het laatste hoofdstuk plaatst deze resultaten in een bredere context en geeft aanwijzingen voor verder onderzoek.