Professionals over opleiding: 'Nudging: sturen op gedrag'

BIG’R is in 2017 opgericht door prof. dr. Semiha Denktas als gedragsunit die de gemeente Rotterdam hielp met het oplossen van verschillende gedragsvraagstukken. BIG’R is nu een zelfstandig impactcentrum binnen de universiteit dat zich richt op het creëerden van maatschappelijke impact door samen te werken met partners uit de praktijk. Gedragswetenschapper dr. Inge Merkelbach is als coördinator betrokken bij de cursus en ziet dat het onderwerp gedragsverandering door de coronacrisis veel aandacht krijgt bij organisaties en bedrijven. Merkelbach: “Ik hoop dat die aandacht ook blijft na deze crisis. Gedrag speelt een rol bijna elke beslissing die we maken. In de cursus ‘Nudging sturen op gedrag’ leren we professionals kennis over gedrag te vertalen naar praktische interventies die het leven van burgers, werknemers en klanten verbeteren.”

Irrationeel gedrag onder de loep

Tijdens de cursus staat het menselijk gedrag en gedragsverandering centraal. Merkelbach: “In de cursus kijken we eerst naar het verschil tussen het rationale en het irrationele gedrag. En vervolgens proberen we dat te verklaren. Hoe komt het nou dat we niet altijd rationele beslissingen maken? Welke denkfouten maken mensen? Welke invloed heeft de sociale en fysieke omgeving? En welke rol speelt motivatie en gewoonte daarin? Vervolgens kijken we hoe we daarmee om kunnen gaan en hoe je gedragsinterventies kan inzetten. Welke strategieën heb je om gedrag te sturen zonder het af te dwingen?”

Interventies voor gedragsproblemen uit het werkveld

De cursus is gericht op professionals die zich bezighouden met beleid. Bijvoorbeeld beleidsmedewerkers bij de (semi)overheid, maar ook professionals bij private bedrijven die zich afvragen hoe ze met bepaald gedrag van klanten/medewerkers om kunnen gaan. De cursus bestaat uit vijf dagen. In de ochtend krijgen deelnemers les van gedragswetenschappers- en gastsprekers. In de middag passen ze de theorie toe op hun eigen casus. Hierbij worden ze begeleid door gedrasgsexperts uit de praktijk. Merkelbach: “De professionals nemen zelf een casus mee van hun werk. In het verleden hebben ze bijvoorbeeld gekeken naar afvalscheiding van burgers of het opvolgen van het veiligheidsprotocol binnen hun bedrijf.
Tijdens de cursus leren ze te analyseren waar de barrières zitten die het gewenste gedrag in de weg staan. En we leren professionals hoe ze dat kunnen onderzoeken. Bijvoorbeeld door middel van literatuur, interviews of focusgroepen. We besteden ook aandacht aan de praktische kant, dus hoe zet je nou een onderzoek op en hoe evalueer je vervolgens of de interventie die je hebt ontworpen ook werkt? Aan het eind van de cursus presenteren de deelnemers de door hun bedachte interventie op een poster en kunnen ze die gaan uitvoeren in de praktijk.”

Gedragsbril maakt enthousiast

Merkelbach verzorgt zelf, met veel plezier, de les op drie ochtenden: “Je merkt dat professionals gemotiveerd zijn omdat ze zelf voor deze cursus hebben gekozen en ook een casus kunnen inbrengen uit hun eigen werkveld. Ze zijn heel enthousiast en bevlogen. Het leuke aan de cursus is ook dat als je eenmaal je gedragsbril opzet, je gedrag ook overal ziet. Cursisten gaan anders kijken naar hun eigen beslissingen, maar letten ook beter op het gedrag van  hun familie, collega’s of mensen op straat”.

Interventie voor socialer gebruik studieplekken

Sandra Klarenbeek rondt in januari de cursus af. Als hoofd van het dienstenmanagement van de vastgoedafdeling van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) besloot ze mee te doen om beter gebruik van de faciliteiten, zoals collegezalen en studieplekken, te stimuleren. Klarenbeek: ‘Wij merken dat studenten in drukke studieperiodes vaak om 8 uur ‘s ochtends al hun boeken neerleggen op een studieplek en dan eerst nog gaan sporten of een college volgen en dan pas echt van de studieplek gebruik maken.”  Klarenbeek bedacht tijdens de cursus een interventie die rolmodellen inzet om studenten aan te sporen socialer om te gaan met de studieplekken: “Ik wil posters maken met daarop studenten die veel eerstejaars kennen zoals leden van de faculteitsraad of bestuursleden bij studentenverenigingen.
Op de posters leggen zij uit hoe zij sociaal omgaan met studieplekken en sporen ze andere studenten aan dat ook te doen.” De postercampagne moet Klarenbeek nog uitrollen maar ze heeft door de cursus nog meer ideeën gekregen om gedragsinterventies in te zetten voor andere problemen: “Ik weet zeker dat ik de cursus ook in de toekomst kan gebruiken voor bijvoorbeeld het afvalprobleem op campus of het netjes achterlaten van collegezalen. Door het volgen van de cursus heb ik een heel gedragshandboek gekregen dat ik er altijd bij kan pakken.”

Nieuwe cursusdata

Op 11 februari was er om 9 uur een proefcollege waar je al je vragen kan stellen aan Inge Merkelbach. Kijk hier het proefcollege terug.

Informatie over de opleiding Nudging: sturen op gedrag