Hans Robertus is een van de kerndocenten docenten van deze opleiding. Hij is expert op het gebied van Design Thinking. Robertus werkte onder andere als Senior Director Design bij Philips en was directeur van de Dutch Design Week. Tegenwoordig is hij partner van de Holland Branding Group en het World Design Forum. We stelden 5 vragen aan Hans Robertus over Design Thinking.
Wat is design thinking precies?
"Design Thinking is feitelijk een creatieve manier van denken en een holistische benadering om bij complexe problemen tot innovatieve oplossingen te komen. Het is geen lineair proces, maar een iteratief proces. Dat wil zeggen, je herhaalt stappen om tot een bepaald resultaat te komen. Centraal staan de behoeftes van eindgebruikers en de toegevoegde waarde van innovaties.
Het publieke domein houdt zich bij uitstek bezig met complexe maatschappelijke vraagstukken, waar verschillende belangen verenigd moeten worden. Juist als het een beetje schuurt tussen mensen of organisaties gaat het vaak niet om afdingen over oplossingen, maar om het gezamenlijk zoeken van een vernieuwend perspectief. Designers zijn getraind om onderliggende waarden te vinden en daarop aansluitend nieuwe vormen te creëren. Hans noemt dit van 'weerstand naar ontwerpstand'!
Design Thinking deed zijn intrede in de begin jaren 90 bij multinationals zoals Philips, Volvo, Heineken, IBM, GE, Samsung en Pepsi. Ze werden gebruikt om een beter en dieper begrip te krijgen van de behoeftes van eindgebruikers. Daartoe werden design teams verrijkt met gedragsdeskundigen."
Wat kan design thinking betekenen voor het publieke domein?
"Naast functionele en esthetische kwaliteiten spelen eigenaarschap en betrokkenheid bij publieke ruimtes steeds vaker een centrale rol. Voor en van wie is de publieke ruimte en in welke mate zijn die mensen of organisaties betrokken bij de inrichting daarvan?
Design Thinking is een uiterst geschikte benadering en methode voor het komen tot goed zicht op uitgangssituaties en oplossingsrichtingen en het opbouwen van eigenaarschap van uiteindelijke keuzes en oplossingen.
Dat heeft effecten op de positie en rol van overheden. Designers moeten vroegtijdig betrokken worden bij strategische vraagstukken. Zij worden ingezet vanuit een sturende rol binnen iteratieve processen. Onduidelijk is alleen hoe overheden hun posities, processen en methodieken hier het beste op kunnen laten aansluiten. Als Holland Branding Group hebben wij over dat onderwerp een boek geschreven: Navigeren op waarden in netwerken, ketens en allianties."
Waarin onderscheidt deze opleiding zich van andere cursussen?
"De focus van het overgrote deel van het aanbod ligt op het inzichtelijk maken en laten ervaren van processen, methodes en tools. Dat is natuurlijk goed. Maar onze ervaring is dat in bijna alle gevallen de noodzakelijke borging binnen de organisaties ontbreekt.
Wij hebben er om die reden nadrukkelijk voor gekozen om naast het inzichtelijk maken van het design thinking proces, de methodieken en tools, vooral aandacht te besteden aan implementatie en borging binnen organisaties.
Hoe kun je een creatieve methode als design thinking inbedden in een meer ambtelijke organisatie?
"Dat is mogelijk door eerst te kijken naar de status quo, de consequenties daarvan in beeld te brengen en vervolgens te analyseren waar en hoe design thinking ingezet zou kunnen worden.
In die context zijn we voornemens om alle deelnemers van onze opleiding vooraf hun situatie te laten beschrijven en een eigen, binnen de organisatie gedragen casus mee te laten nemen als leidraad. Je hebt dus de mogelijkheid om direct te werken aan een praktisch probleem binnen je eigen werkveld, inclusief de implementatie ervan."
Kun je voorbeelden noemen van projecten in het publieke domein waarbij je design thinking kunt toepassen?
"Er zijn legio voorbeelden. In Caracas, Venezuela bijvoorbeeld, werden de armen uit het dal verdreven om onder mensonterende omstandigheden en in strenge gesloten eenheden te leven op steile hellingen. Alle pogingen van overheidswege tot verbetering van waren vruchteloos door weerstand van binnenuit. Het Architecten- en Designbureau koos daarop voor het aanbrengen van een kabelbaan-constructie. Het gebied werd daarmee letterlijk en figuurlijk ontsloten en genereerde energie van binnenuit. Mensen gingen hun huizen weer opknappen en er kwamen winkels en medische posten.
Dichter bij huis maakte het ziekenhuis in Sneek op basis van het design thinking proces de keus om de gast-positie over te nemen van de patiënten. De patiënt was niet langer te gast in het ziekenhuis, het ziekenhuis was te gast in de omgeving en in het leven van de patiënt.
Of het voorbeeld van een project waarbij alleenstaanden op maandag het magnetron-eten voor de hele week ontvangen. Elders, bij herstructurering van een woonwijk is gekozen voor een wijkrestaurant waar alle omwonenden passief (om te komen eten) of actief (om te komen koken) welkom zijn.
Het gaat telkens om verrassende, innovatieve, out-of-the-box oplossingen, die samen met doelgroep tot stand komen. Dat is design thinking."
- CV
Hans Robertus (1952), ontwerper. Hans Robertus studeerde in 1978 af aan de Akademie Industriële Vormgeving Eindhoven. Zijn eerste baan als ontwerper vond hij bij Gemini Design in Eindhoven. Een jaar later stapte hij over naar Océ van der Grinten. In 1985 ontving hij samen met Louis Lücker en John Lippinkhof (Ontwerpteam Océ van der Grinten) de Kho Liang Ie prijs. In 1991 trad Hans in dienst bij Philips Design, waar hij in de loop der jaren diverse leidinggevende functies vervulde. In mei 2009 werd hij directeur van de Dutch Design Week en later dat jaar verliet hij Philips Design. Van 2009 tot 2013 was hij tevens creatief directeur van de Design Coöperatie Brainport. In 2011 werd hij benoemd tot bestuurslid van Design Management Europe. In 2013 trad hij toe als partner van Holland Branding Group in Eindhoven. In datzelfde jaar sloot hij zich aan bij Designlink in Amsterdam als strategisch partner.
- Meer informatie
Lees meer informatie over de opleiding: Public Design.
