“Met ziel en zakelijkheid”
Een gesprek met Liesbeth van Laak, de nieuwe directeur van het Erasmus Governance Institute.
Sinds 1 januari 2024 staat Liesbeth formeel aan het hoofd van het Erasmus Governance Institute, waarmee ze het stokje overnam van Jan Stolker. Toen ze in 2014 aantrad als programmamanager was dat voor twee dagen in de week, maar in de jaren daarna is ze steeds meer betrokken geraakt bij de programma's van het instituut en de ontwikkeling daarvan.
EGI van 2014 naar 2024
De directeur steekt meteen van wal. “Ik zie grote veranderingen in de wijze waarop er naar good governance wordt gekeken, en eigenlijk zijn onze programma's daarin meegegroeid. Tien jaar geleden lag de nadruk veel meer op de inhoud, op het ‘in de achteruitkijkspiegel kijken’ en de beschouwende rol van de commissaris. Dat was ook wel passend bij de tijd. Nu vereist een commissariaat veel meer tijd en activiteit. Natuurlijk moet je nog steeds niet op de stoel van de bestuurder gaan zitten, maar je je moet wel echt aan de bak op het gebied van informatieverwerving, om de buitenwereld naar binnen te halen en om bij te blijven bij de snelle inhoudelijke ontwikkelingen rondom IT, AI en ESG bijvoorbeeld.”
Van opleiden naar ontwikkelen
In die context zie Liesbeth inhoudelijke kennis steeds meer als hygiënefactor. “Het is nog steeds belangrijk, maar je échte toegevoegde waarde als commissaris zit in je mens zijn. De nadruk verschuift daarmee van opleiden, naar ontwikkelen. Onze deelnemers hebben steeds meer behoefte om te snappen hoe de mens werkt en hoe ze een veilige, open en eerlijke relatie kunnen opbouwen met de bestuurder. En dat is precies waar we in onze programma's veel aandacht aan besteden. We leren ze hoe ze die rol van kritische vriend op een professionele manier kunnen invullen. Ik vat het vaak zo samen: je moet het met ziel en zakelijkheid doen.”
Learning is experience
Liesbeth is naast haar werk voor EGI ook betrokken als trainer in de beroepsopleiding voor advocaten. Die opleiding doet veel aan didactiek en permanente educatie, en de inzichten daaruit past ze ook toe binnen het EGI. “Een mooi voorbeeld is het doorvoeren van blended learning,’ wat de advocaten trouwens vanaf 2013 doen. We hebben hier al stappen in gezet, maar het kan beter.” EGI-deelnemers bereiden zich voor via een digitaal platform, waardoor er in de modules meer tijd en ruimte is voor het gesprek, reflecties, een simulatie of andere interactie. Dit aspect wordt enorm gewaardeerd door de deelnemers, en is bovendien didactisch gezien belangrijk, vertelt Liesbeth. Ze deelt een citaat van Einstein dat dit samenvat: "learning is experience, everything else is just information.”
Toezicht in onderwijs
Sinds een aantal jaar zit Liesbeth in de Raad van Toezicht van het LMC-VO, dat recentelijk via een fusie is opgegaan in SARO: Samen Ambitieus Rotterdams Onderwijs. Liesbeth is vice voorzitter en lid van de werkgeverscommissie. “Ik geloof heel erg dat goed onderwijs mensen de basis geeft om een zelfstandig en gelukkig leven te geven. Alles wat we doen als raad moet daar positief aan bijdragen, dat houd ik altijd voor ogen als toezichthouder: tijdens de voorbereidingen, de vergaderingen of de nazit. Dat is de basis voor mijn kritische vragen en zo geef ik feedback.”
Op de vraag waar ze zelf als commissaris een uitdaging ervaart, moet ze even nadenken. “Waar ik nog in kan groeien, maar dat geldt voor al mijn werk, is in het meer stem geven aan mijn gut feeling. Dat buikgevoel kan een goede raadgever zijn, en ik zou die wat vaker of sneller willen onderzoeken.”
Impactvol toezichthouden
Een belangrijk thema dat steeds meer aandacht krijgt is het maken van maatschappelijke impact. Liesbeth benadrukt direct: “Ik denk dat een goed ontwikkelde commissaris per definitie impact kan maken, door die kritische vragen te stellen. En de ESG-goals gaan daar ook aan bijdragen. Die gaan over verslaglegging, maar vormen een trigger voor de strategische en operationele kant van de organisatie. Bedrijven en organisaties zullen hier steeds meer op worden aangesproken en daar ligt een belangrijke taak voor de commissaris. Alleen maar geld verdienen is echt passé. Je moet je bestuur inspireren om de goede dingen te doen.”
Levenslang verbonden
Liesbeth is trots op waar het instituut nu staat. "We hebben mooie slagen gemaakt in de professionalisering en efficiëntie van het team: we organiseren bijvoorbeeld meer dan twee keer zoveel programma's per jaar, terwijl de bezetting echt niet zoveel is gegroeid.” Maar het is vooral de leergang en de persoonlijke relatie met de deelnemers die ze herhaaldelijk onderstreept. “We hebben veel warme contacten met alumni, en dat blijkt ook wel uit de berichtjes die we vaak nog krijgen. Het voelt alsof ze na het volgen van het programma levenslang aan ons verbonden blijven. De verbinding onderling tussen de deelnemers is heel sterk, en die proberen we op allerlei manieren te faciliteren. De kracht van de leergang zit in de intimiteit die ontstaat, bijvoorbeeld via de persoonlijk leerdoelgesprekken.”
Gedrag en leiderschap
Met de blik op de toekomst voegt ze toe: “Ik zou het mooi vinden als we de academische verankering binnen de moederfaculteit nog steviger kunnen maken. En ik wil de persoonlijke leerlijn verder uitbreiden en nóg beter didactisch integreren in de leergang. Zodat het nog meer gaat over het professioneel gedrag en leiderschap van de mens achter de commissaris.”