Boeksignalement
FRISSE BLIK OP BEDRIJVEN
Slotdeel in vijfluik over mensgerichte economie en leiderschap
Door Bert Koopman
Omzetgroei en winstmaximalisatie zijn niet meer heilig in het bedrijfsleven. Onderzoekers leggen steeds vaker een verband tussen enerzijds het welbevinden van werknemers en anderzijds de groei en bloei van de onderneming. Werknemers die zich gekend en gewaardeerd voelen, blijken beter te presteren. Agapè | Caritas in bedrijf. Een praktisch raamwerk voor leidinggevenden past in deze benadering.
In het theoretisch deel analyseren de auteurs het begrip liefde – agapè in het Grieks, caritas in het Latijn. Dat gebeurt op verschillende manieren en vanuit diverse perspectieven. Daarbij gaat het om deugden als genegenheid, empathie en zorg voor anderen. Het praktisch deel stoelt op diepgaand onderzoek bij tien bedrijven en organisaties, waaronder het bisdom ’s-Hertogenbosch, verzekeraar a.s.r., Boom Uitgevers en goenteveredelaar Rijk Zwaan.
Dit boek – met een woord vooraf van oud-premier Jan Peter Balkenende – wil leidinggevenden een praktisch raamwerk bieden. De auteurs zoeken aansluiting bij de stewardshipmanagementtheorie die ervan uitgaat dat de belangen van de werknemer – de steward – parallel lopen met het organisatiemodel dankzij gelijke waarden. Ze presenteren de stewardshipgedachte als alternatief voor het opportunistische mensbeeld van de gangbare principaal-agenttheorie.
In de laatste theorie is de aanname dat de agent (manager) uit eigen belang mogelijk andere doelen nastreeft dan die van de principaal (werkgever) In plaats van dit opportunisme gaat de stewardshiptheorie ervan uit dat de intrinsieke drijfveren van de manager (agent) van nature in lijn zijn met die van de onderneming, en dus ook met de belangen van de principaal. Anders gezegd: de steward is erop gericht het belang van het grotere geheel te dienen.
Uit de vergelijkende analyse van de gevalsstudies blijkt dat sterke overeenkomsten bestaan met het werken vanuit deze stewardgedachte. Organisaties voeden de motivatie daarvoor door medewerkers autonomie te geven en door te investeren in hun ontwikkeling zodat zij hun bekwaamheid nog meer ten toon kunnen spreiden. Door zelfsturing en teamwork te stimuleren wordt de verbondenheid op de werkvloer vergroot.
De analyse van de gevalsstudies maakt ook duidelijk dat gedragingen van leiders duidelijke gelijkenissen laten zien. Het type leider blijkt veelal mensgericht, heeft aandacht voor het individu en is betrokken bij diens welzijn en groei. Daarnaast zien de auteurs andere elementen van dienend leiderschap terugkomen zoals het intellectueel stimuleren van mensen om met nieuwe ideeën te komen en het uitspreken van vertrouwen in medewerkers.
De leiders die naar voren komen uit de gevalstudies lijken te worden gedreven door waarden als medemenselijkheid, gelijkwaardigheid, eerlijkheid en rechtvaardigheid. Ze getuigen daarbij van het vermogen om verder te kijken dan hun eigen belang (liefde); ze richten hun vizier verder dan het heden (geloof) en slagen erin om anderen met hun visie aan zich te binden (hoop). Dit alles leidt tot een frisse blik op ondernemingsbestuur en leiderschap.
Agapè | Caritas in bedrijf is het slotdeel van een vijfluik over mensgerichte economie en leiderschap. Ondernemingen die dit gedachtegoed voorstaan kijken naar de belangen van alle stakeholders en dus niet alleen naar die van de eigenaren of aandeelhouders. Bovendien streven dergelijke organisaties ernaar om hun steentje bij te dragen aan het perfectioneren van een imperfecte wereld. De serie is een initiatief van het Erasmus Economics & Theology Institute.
Agapè | Caritas
Een praktisch raamwerk voor leidinggevenden
Harry Commandeur, Paul van Geest e.a.
Boom Filosofie
Amsterdam, 2021
272 pag.
€ 29,90
© Erasmus Governance Institute