Rendement van Geluk-alumnus Erika Diender: “Voer gesprekken over voldoening”

Als bestuurder in het onderwijs volgt Diender bijna jaarlijks opleidingen en trainingen om bij te blijven en zich verder te ontwikkelen. In het voorjaar van 2019 zocht ze naar een opleiding die van toegevoegde waarde was op het repertoire dat ze al had. “Vaak zijn leiderschapsopleidingen bedrijfsmatig of juist in de psychologische hoek. Rendement van Geluk gaat over beide. Dat sprak me meteen aan” zegt Diender. “Het meest intrigerende van leiderschap is dat het vaak op simpele dingen aankomt en juist daardoor ingewikkeld is. Dat bleek ook zo te zijn met geluk, iets wat op het eerste gezicht misschien ongrijpbaar lijkt. Maar veel wetenschappelijke disciplines hebben al nagedacht over geluk en het materiaal uit de leergang was voor mij heel praktisch bruikbaar.”

Naast wetenschappelijke inzichten biedt de leergang Rendement van Geluk van de Erasmus Universiteit in Rotterdam praktijkverhalen van gastsprekers. “Ik was verrast dat er een paar organisaties waren die een heuse geluksfunctionaris hadden aangesteld. Dat werkte goed, omdat het hielp gesprekken anders te voeren. Niet alleen over wat er niet lukt in het werk of over problemen, maar juist over wat er nodig is om iets te doen slagen en wat bepaalde dingen uit je privéleven betekenen voor je werk”, aldus Diender.

Op de juiste plek

De ongelukkigste mensen zijn de mensen die alleen van het ene naar andere geluksmoment springen. Daar krijg je namelijk maar weinig voldoening van. Wie voldoening uit zijn werk en leven kan halen, is meer van waarde voor een organisatie. “Als je mensen over geluk spreekt, zie je irritatie ontstaan. Alsof het een maakbare wereld is” lacht Diender. “Dat verandert als je weet dat geluk altijd te maken heeft met ongeluk. Dat voldoening halen uit het leven nooit zonder ongeluk kan. Dat je geen nare dingen meemaakt, zegt niks over hoe gelukkig je bent. Dat blijkt dus te zijn onderzocht en er bestaan allerlei wetenschappelijk onderbouwde inzichten over. Ontzettend boeiend toch!”

Als leidinggevende vindt ze de zoektocht naar waar iemand voldoening van krijgt interessant. Het is dan ook de standaardvraag geworden in gesprekken die ze voert: zit je nog op de juiste plek en zo nee, kan de organisatie iets doen om dat te veranderen? “De meeste burn-outs ontstaan doordat dit gesprek niet wordt gevoerd”, legt Diender uit. “Ik heb wel eens meegemaakt dat een directeur ongelukkig was op zijn plek. Dat is natuurlijk een moeilijke constatering, maar na veel gesprekken is hij toch gestopt en voor zichzelf begonnen. Dat was voor hem de beste stap, maar ook voor de organisatie. Want je krijgt er weer iemand met frisse energie voor terug. Ik vond het tijdens Rendement van Geluk leerzaam om te zien hoe andere sectoren hiermee omgaan. Sowieso adviseer ik collega’s uit het onderwijs altijd om opleidingen te kiezen met niet enkel gelijkgestemden. Van breder kijken leer je veel.”

Floreren

Diender was zo geïnspireerd door de leergang, dat ze samen met een collega een boek schreef over hoe ze hun organisatie willen besturen. “Het is een persoonlijk boek, want geluk of ongeluk gaat nu eenmaal over jezelf. Het is inmiddels verplichte kost voor nieuwe collega’s. Aan de hand hiervan stellen we de vraag: pas jij bij de organisatie?” Diender liet het thema geluk ook terugkomen in de nieuwe strategie van Quadraam, waaronder veertien middelbare scholen vallen. “Onze opdracht is niet om leerlingen alleen wiskunde of aardrijkskunde bij te brengen. We willen ze leren te floreren in een veranderende samenleving. Hoe doe je dat als vijftienjarige, hoe kom je aan die veerkracht? Die vraag was nooit toepasselijker dan in het afgelopen coronajaar.”