Masterclass Sturen van Verbindingen

Van woningcorporaties en Jeugdzorg tot het UWV en de Veiligheidsregio’s. Overheden hebben bij het maken van hun beleid te maken met tientallen organisaties en instellingen die een nauwe band met de gemeente of provincie hebben, maar wel zelfstandig zijn. Het sturen van al die verbonden partijen is een groot governance probleem. Daarom heeft het Erasmus Governance Institute (EGI) de nieuwe masterclass Sturen van Verbindingen in het leven geroepen. Dit najaar start een pilot van de masterclass, die deelnemers voor de helft van de normale prijs kunnen volgen.

“Je zult maar wethouder van Jeugdzorg in Zwolle zijn. In die gemeente, en zo zijn er natuurlijk vele, zijn op het terrein van problematische jongeren maar liefst 54 professionele aanbieders. Jeugd GGZ, Jeugdzorg, reguliere psychologische hulp, passend onderwijs… Trek de bak maar open.” Aan het woord is prof. dr. Goos Minderman, professor public governance en de dagvoorzitter van de Masterclass Sturen van Verbindingen. Hij noemt dit voorbeeld vaker in zijn colleges om aan te tonen hoeveel werk het is voor overheden om al die zelfstandige partijen met de neuzen dezelfde kant op te krijgen en samen verantwoordelijk te maken voor het resultaat.

Meer decentralisering

Die complexe samenwerking zie je niet alleen in de zorg, maar op vrijwel ieder gebied. Denk aan arbeidsintegratie. Dan heeft gemeente onder meer te maken met sociale diensten, uitzendbureaus, omscholingsbedrijven, werkgevers en sociale werkplaatsen. Maar je ziet het ook op gebied van wonen, milieu, veiligheid, cultuur en onderwijs. “Deze beweging is zo’n twintig jaar geleden al ingezet. Door decentralisaties zijn taken die dichterbij de mensen staan op het bordje van de gemeenten gekomen”, zegt Minderman. “De verwachting is dat die decentralisering alleen maar meer zal plaatsvinden en nieuwe of versterkte governancevraagstukken zal oproepen. De gemeente zou de regierol moeten vervullen. Maar we zien veel te vaak dat waar een gemeente besluit rechtsaf te gaan, de zelfstandige professionals er toch voor kiezen rechtdoor te gaan.”

Draagvlak en frustraties

De nieuwe Masterclass helpt ambtenaren van gemeente, provincie en het Rijk – en daarnaast ook medewerkers van grote bedrijven die ook in dat netwerk zitten - bij het succesvol vormgeven van zo’n samenwerking met vele partners. De masterclass kent drie invalshoeken: bestuurlijk, bedrijfskundig en persoonlijk. Minderman: “Die drie komen normaliter in opleidingen nooit samen. De bestuurlijke kant behandelt nieuwe theorieën over het inrichten van zo’n netwerk. Dat gaat over draagvlak voor onderwerpen en het vormgeven van een besluitvormingsproces zonder partners te frustreren.”

Beïnvloeden van de ander

De bedrijfskundige kant gaat over de verschillende bedrijfsvoeringen van de instellingen. De één is op winstgericht, de ander op kwaliteit, weer een ander heeft bijvoorbeeld de administratie niet op orde. “Hier leren deelnemers hoe ze de bedrijfsvoering van andere organisaties kunnen beïnvloeden, wat nodig is om samen te werken. Dat is relatief nieuw. We kennen allemaal controllers en risicomanagers binnen organisaties, hier gaat het om het controleren en managen van andere organisaties”, aldus Minderman. De laatste module zet in op persoonlijke vaardigheden. “Het blijkt dat je voor dit werk heel creatief en analytisch moet zijn. Toch selecteren overheden personeel vaak op rechtvaardigheid en rechtmatigheid. In deze module leren ze de benodigde competenties aan de hand van een Harvard-model.”

Praktijk

Per module krijgen deelnemers online colleges, zoommeetings met de docenten, opdrachten en een case om in kleine groepen uit te werken. Vervolgens is er per module één plenaire dag, waarin het onderwerp afgesloten wordt. “Tussendoor kunnen deelnemers hun eigen situaties en praktijkcases bespreken. Er is geen one-size-fits-all-oplossing voor dit probleem. Het zijn complexe netwerken die in iedere gemeente weer anders zijn. We kunnen pas wat met de nieuwe theorieën als we die samen met deelnemers heel precies naast de praktijk leggen.”