Luisteren als hefboom van liefde

Heb jij de moed om werkelijk te luisteren naar de ideeën van iemand? Als je naar iemand luistert, zou wel eens kunnen blijken dat jouw eigen gedachten volkomen onjuist zijn. Heb jij de moed om werkelijk te luisteren naar de emoties van iemand? Als je je in het gevoel van de ander verplaatst, zou jouw boosheid weleens veel minder kracht kunnen krijgen. En heb jij de moed om werkelijk te luisteren naar de behoefte van iemand? Als je naar iemands behoefte luistert, zou jouw behoefte weleens op een volkomen andere manier kunnen worden ingevuld. Als je dit zo leest, wil je dan nog wel luisteren? Je gedachten, gevoelens en wensen kunnen er zomaar van veranderen. Toch is het de moeite waard om te luisteren. Het biedt je de mogelijkheid om liefdevol in het leven te staan!

Leiderschap in luisteren

Het concept van ‘luisteren als hefboom van liefde’ komt uit mijn boek ‘Leiderschap in luisteren’. De essentie van het boek is dat je via luisteren het contact verdiept en daardoor meer in verbinding staat met jezelf, met anderen en met alles wat er om je heen speelt. Ik noem dat het ik-perspectief, het jij-perspectief en het het-perspectief.

Ruis

Stapsgewijs leer je in het boek op meerdere niveaus te luisteren. Dat gaat goed, zolang er geen belemmeringen zijn voor die inkomende luisterstroom. In het boek kom je zeven vormen van belemmeringen tegen. Ik noem ze ruis. Je leert ook hoe je met die ruis om kunt gaan. Elk van de zeven soorten ruis die ik onderscheid, hoort bij een specifiek niveau van luisteren. De ruis op enig niveau kun je loslaten als je schakelt van ‘ik’ via ‘jij’ naar ‘het’. In het hart van het model ligt empathisch luisteren. En in het het-perspectief is daar onpersoonlijke liefde als een hefboom om alle luisterniveaus te kunnen ontsluiten.

Luisteren vanuit onpersoonlijke liefde

In een empathisch gesprek sta je als luisteraar open voor de emoties van een ander. De emoties van de ander kunnen jouw emoties ook in beweging zetten. Soms zijn de emoties van de ander zo sterk, dat jouw emotionele ruis te groot wordt om nog goed te kunnen luisteren. Als dit gebeurt, is aanwezigheid bij die emoties vanuit de essentie – dat is: de kern van je bestaan – in plaats van jouw of andermans ego nodig. Op die manier sta je open voor alle emoties van jezelf en van de ander. Deze empathische aanwezigheid vanuit de essentie noem ik onpersoonlijke liefde.

Er is sprake van onvoorwaardelijke liefde wanneer iemand zowel emotioneel als onbaatzuchtig blij is met het welzijn van anderen en iets voor iemand doet zonder dat hij er iets voor terug verwacht (1). Ons ego vormt de grootste ruis hierbij. Die heeft namelijk behoefte aan onze aandacht en stelt voorwaarden – of condities – aan onze liefde voor een ander. Conditionering loslaten is vanuit die basis wellicht gemakkelijk bij iemand die je zeer liefhebt. Als we dit doen naar alle mensen zonder uitzondering, wordt de liefde onpersoonlijk. En dat is een interessant vermogen om te hebben, want dan ben je in staat om een diepe verbinding met anderen aan te gaan. Dit is van wezenlijk belang voor iedere leidinggevende.

Vertrouwen op zelfovergave

We kunnen in contact blijven met dit vermogen tot onpersoonlijk liefhebben. Dit ontwikkel je door te leren vertrouwen op zelfovergave. John Welwood, een Amerikaanse psycholoog en autoriteit op het gebied van relaties, spiritualiteit en bewuste liefde, ziet als beste training hiervoor mindfulnessmeditatie (2). Wat mij betreft, is de naam mindfulness verkeerd en zou het mindemptiness moeten heten. Door je bewustzijn helemaal leeg te laten zijn, komt er ruimte voor het ongeconditioneerde, voor de essentie. Vanuit die basis zou ik liefde willen omschrijven als een kwaliteit die het hart uitstroomt wanneer het ego stil wordt. Deze liefde is voor iedereen in gelijke mate beschikbaar.

Victor Pierau

Referenties:

(1) Post, S. (2003). Unlimited Love. West Conshohocken, Templeton Foundation Press.

(2) Welwood, J. (1977). Meditation and the unconscious: A new perspective. The Journal of Transpersonal Psychology, 9(1).