Veel bedrijven ervaren ernstige negatieve financiële gevolgen van de coronacrisis. De overheid helpt, onder andere met de NOW (Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid). Daardoor kunnen werkgevers hun werknemers met een vast en met een flexibel contract doorbetalen. Ook de Belastingdienst helpt, door de mogelijkheid een zogenaamde fiscale reserve te vormen voor coronagerelateerd verlies, ook wel aangeduid als de fiscale coronareserve. Dit is bepaald een opmerkelijk fenomeen, want de wetgeving lijkt hier helemaal geen ruimte voor te bieden.
Een fiscale reserve als deze is op zich wettelijk al niet mogelijk en het alternatief – de vorming van een fiscale voorziening op basis van goedkoopmansgebruik - lijkt gelet op de criteria die de Hoge Raad stelt evenmin mogelijk. Het zal echter duidelijk zijn dat nu de staatssecretaris een dergelijke regeling goedkeurt, er niemand bezwaar tegen zal maken: de belastingplichtige uiteraard niet en de inspecteur zal zich neer moeten leggen bij de visie van zijn ‘baas’, de staatssecretaris. In coronatijden is kennelijk alles mogelijk, zelfs als het in strijd is met de wet.
Wat houdt de fiscale coronareserve in?
Voor veel bedrijven geldt dat 2019 winst werd gemaakt, terwijl 2020 door de coronacrisis waarschijnlijk een verliesgevend jaar zal worden. De gebruikelijke regeling is dat een fiscaal verlies door middel van carry-back (achterwaartse verliescompensatie) kan worden verrekend met de winst van het voorgaande jaar. Maar dat zou wel betekenen dat eerst belasting moet worden betaald over de winst van 2019, terwijl de teruggave veel later plaatsvindt. Door middel van een fiscale coronareserve in de fiscale jaarrekening over 2019 wordt in feite een voorziening gecreëerd voor het verwachte verlies over 2020. Dit toekomstige verlies wordt aldus direct gecompenseerd met de winst over 2019. In de fiscale jaarrekening over 2019 wordt als het ware uitgegaan van de verwachte toekomstige carry-back. Bedrijven hoeven dan in 2019 geen of minder belasting te betalen. De totaal te betalen belasting wordt er niet door beïnvloed, maar wel is er een liquiditeitsvoordeel.
Hoe werkt de fiscale coronareserve?
De coronareserve kan worden gevormd voor het gehele of gedeeltelijke zogenoemde ‘coronagerelateerde verlies’ dat zich naar verwachting in het boekjaar 2020 voordoet. Het gaat dus om het verlies dat verband houdt met de gevolgen van de coronacrisis. Het verwachte coronagerelateerde verlies kan niet groter zijn dan het totale verlies dat de belastingplichtige verwacht over het boekjaar 2020. Vorming van een coronareserve is dus niet mogelijk als de inschatting is dat over het boekjaar 2020 een positieve belastbare winst wordt genoten. De dotatie aan de coronareserve in het boekjaar 2019 bedraagt maximaal de winst over het boekjaar 2019 die zou gelden zonder de vorming van deze reserve. De reserve wordt in het boekjaar 2020 volledig ten gunste van het resultaat gebracht. Aldus wordt bereikt dat het verlies van 2020 alleen in de tijd één jaar naar voren wordt gehaald.
De belastingplichtige moet een zo goed mogelijke inschatting van de verwachte omvang van het coronagerelateerde verlies maken. Een belastingplichtige kan een beroep doen op deze fiscale mogelijkheid doen door een verzoek tot herziening van de voorlopige aanslag 2019 en het indienen van de aangifte of het indienen van een nieuwe aangifte (als reeds aangifte is gedaan) over 2019.
Verschil tussen de fiscale en commerciële winstbepaling
Door gebruik te maken van de fiscale coronareserve wordt het fiscale resultaat in 2019 verlaagd en dat in 2020 verhoogd. Het resultaat in de commerciële jaarrekening wordt er niet door beïnvloed: de ‘echte’ winst van 2019 wordt verantwoord in de jaarrekening 2019 en in 2020 wordt een verlies getoond (RJ -Uiting 2020-8). Ook de latente belastingpositie per 31 december 2019 wordt er niet door beïnvloed. Vanuit het gezichtspunt van de commerciële jaarrekening is sprake van een gebeurtenis na balansdatum, waarvoor afhankelijk van de aard en omvang een toelichting in de jaarrekening 2019 benodigd kan zijn. De Raad voor de Jaarverslaggeving geeft aan dat deze eventuele toelichting bezien dient te worden in het bredere kader van de toelichting als gevolg van de uitbraak van het coronavirus.
Martin Hoogendoorn en Peter Kavelaars
- Meer informatie
De fiscale coronareserve is een actueel voorbeeld van een verschil tussen fiscale en commerciële winstbepaling. Er zijn nog veel meer verschillen, die van veel ingrijpender aard zijn. Voor financiële professionals die betrokken zijn bij jaarrekeningen is een adequate kennis van de verhouding tussen fiscale en commerciële winstbepaling van groot belang. Daarin voorziet het Executive Programma Fiscale & Commerciële Winstbepaling. Meer informatie: https://www.eur.nl/esaa/executive-programs/fiscale-commerciele-winstbepaling.
