Zo wordt het Erasmus MC een circulair ziekenhuis

Nicole Hunfeld (Erasmus MC), Jan Carel Diehl (TU Delft) en Erik van Raaij (Erasmus Universiteit Rotterdam) gaan in een interdisciplinair samenwerkingsverband de uitdaging aan om het ziekenhuis zo circulair mogelijk te maken.

De noodzaak van circulariteit

Tijdens de coronapandemie zaten de ziekenhuisprullenbakken vol met eenmalig gebruikte beschermingsmiddelen. Dat werd het nieuwe normaal. "Duurzaamheidsinspanningen werden op de lange baan geschoven", blikt Nicole Hunfeld van het Erasmus MC op die periode terug.

Daarnaast was er in die tijd ook grote onvoorspelbaarheid in de bevoorrading. Dat was te wijten aan de lange aanvoerketens en mogelijkheid van havens die plotseling op slot moesten. Ook dit benadrukte de noodzaak van circulariteit.

Landelijke Green Deal 3.0 voor Duurzame Zorg

Zodra het stof van de pandemie enigszins was neergedaald, ging een opgewekt interdisciplinair team aan de slag. "Nu is het tijd om de ecologische voetafdruk van de gezondheidszorg te verkleinen. Voor gezonde mensen en een gezonde wereld", aldus Jan Carel Diehl (TU Delft). "We hebben het vernuft van TU Delft, Erasmus MC en Erasmus Universiteit Rotterdam gecombineerd. Meer dan 15 groene teams in het Erasmus MC zijn er helemaal klaar voor. De landelijke Green Deal 3.0 over Duurzame Zorg is ondertekend. Wij denken dat een 100% circulaire intensive care afdeling haalbaar is in 2030. En hele ziekenhuizen in 2050."

(Tekst gaat verder na de podcast)

Overstappen op leveranciers met producten voor meervoudig gebruik

Het team combineert expertise in medische wetenschappen, engineering, design, beleid, operations research, supply chain management en gedragswetenschappen. En past een totale waardeketenbenadering toe volgens de R-ladder van circulariteit (refuse, rethink, reduce, reuse, recycle, etc.).

"We pakken productkeuzes, gebruikersgedrag, sterilisatie voor meervoudig gebruik en recycling aan", zegt Erik Van Raaij (EUR). "Aan de inkoopkant kunnen we bijvoorbeeld overstappen op leveranciers die recyclebare verpakkingen gebruiken en leveranciers die producten voor meervoudig gebruik aanbieden in plaats van voor eenmalig gebruik. Ook blinkt het Erasmus MC uit in het mede ontwikkelen van nieuwe oplossingen via innovatie-inkoop."

Overstap naar duurzame alternatieven is complexer dan het lijkt

Overschakelen op producten voor meervoudig gebruik lijkt misschien 'laaghangend fruit'. Maar dat is het niet. "Als verpleegkundigen nu een schaar weggooien na gebruik, kunnen we niet verwachten dat ze twee minuten besteden aan het schoonmaken ervan voorafgaand aan steriele verwerking," zegt Hunfeld.

Diehl voegt eraan toe dat een streven naar circulariteit begint met het onderzoeken van een enkel product. Maar dat het altijd gevolgen heeft voor een hele logistieke keten. En de context waarin ze in een ziekenhuis worden gebruikt. "Deze off-product impacts komen aan het licht tijdens de verschillende 'mapping' methoden die we toepassen zoals product en user journeys en materiaalstroom analyse."

Belangrijkste stap voor meer duurzaamheid is bewustwording

Bewustwordingstraining vormt de kern van de beoogde transitie, omdat het ertoe bijdraagt dat dagelijks de juiste keuzes worden gemaakt en toegepast. "Neem persoonlijke beschermingsmiddelen; er is een overmatig gebruik van zaken als handschoenen, oogbescherming en andere beschermingsmiddelen", zegt Hunfeld. "Wij pakken dit aan door protocollen te verduidelijken en te verfijnen. Maar wat we echt willen is dat hele afdelingen, het hele ziekenhuis, duurzaamheid leven en ademen."