Gebruiksrichtlijnen Generatieve AI

Deze gebruiksrichtlijnen zijn bedoeld om veilig en verstandig om te gaan met Generative Artificial Intelligence (GenAI) tools. Daarnaast geven deze richtlijnen handvatten waar GenAI wel en niet voor kan worden gebruikt.

Er zijn vele definities van Generative AI. De definitie die wij als EUR gebruiken is de definitie die ook de Rijksoverheid hanteert:

Generatieve AI is een vorm van AI waarbij complexe algoritmes worden ingezet om nieuwe content te genereren zoals tekst, afbeeldingen, computercode of video’s.

Artificial Intelligence (AI) is hierbij een verzamelnaam voor algoritmes en methoden die taken uitvoeren waarvan werd gedacht dat daar menselijke intelligentie voor nodig is. Artificiële intelligentie verwijst naar systemen die intelligent gedrag vertonen door hun omgeving te analyseren en - met een zekere mate van zelfstandigheid - actie ondernemen om specifieke doelen te bereiken. Het gaat niet alleen om rekenkracht, maar om de mogelijkheid om (zelfstandig) te leren en beslissingen te nemen. Het lerend vermogen is dus typerend voor kunstmatige intelligentie. Daarbij gebruikt AI regels die door mensen zijn geformuleerd of die door het algoritme zijn samengesteld op basis van de data en traint het zichzelf met data.

Deze richtlijnen worden gepubliceerd op MyEUR als basis voor toekomstig AI beleid binnen de EUR en voor verwijzingen naar andere bronnen.

Inleiding

Met de opkomst van ChatGPT, CoPilot, Gemini en andere LLM (grote taalmodel) generatieve AI (kunstmatige intelligentie) tools, hierna gezamenlijk aangeduid als ‘GenAI-tools’, zijn veel leden van de EUR gemeenschap enthousiast om het gebruik ervan in de universitaire context te verkennen. Dit advies geeft richtlijnen over hoe deze GenAI-tools veilig kunnen worden gebruikt, zonder institutionele, persoonlijke of eigendomsinformatie in gevaar te brengen. Aanvullende richtlijnen kunnen volgen naarmate de omstandigheden zich ontwikkelen. Daarnaast geeft dit advies richtlijnen voor het gebruik van GenAI-tools en verwijst het naar interne en externe relevante bronnen voor meer informatie.

We kiezen ervoor om GenAI verantwoord in te zetten. Het is belangrijk dat medewerkers, docenten en studenten leren hoe GenAI-tools werken, zodat ze de academische standaarden kunnen handhaven en eigenaarschap kunnen behouden over de geschreven tekst.

Mocht je vragen over en/of aanvullingen op deze richtlijnen hebben, stuur dan een bericht naar Documentair Informatie Management (CIO Office) via DIMAdvies@eur.nl.

De gouden richtlijnen voor gebruik van GenAI

GenAI is een hulpmiddel

• Gebruik GenAI als sparringpartner, om bijvoorbeeld te brainstormen over onderwerpen. Let op dat de informatie incorrect kan zijn.
• Gebruik GenAI als aanvulling en niet als vervanging. Blijf kritisch.
• Gebruik GenAI om je creativiteit te stimuleren. Het kan een goede manier zijn om nieuwe invalshoeken te ontdekken.
• Gebruik GenAI om samenvattingen te maken.
• Gebruik GenAI om een basistekst te maken, op basis van je eigen input. 
• Gebruik GenAI om je eigen tekst toegankelijk te maken voor een bepaalde doelgroep.

Controleer en bewerk de tekst altijd voordat je deze met anderen deelt. Uiteindelijk blijf jijzelf verantwoordelijk voor het werk dat je levert en deelt.

GenAI is saai

Pas de uitvoer van GenAI altijd aan naar je eigen schrijfstijl en die van de EUR voordat je deze gebruikt. Bekijk hiervoor ook de Schrijfwijzer van de EUR. Je wilt natuurlijk voorkomen dat de lezer ziet dat jouw tekst door een GenAI tool is gegenereerd en lijkt op teksten van anderen.

Gebruik je gezond verstand

Zou je dezelfde vraag die je stelt aan een GenAI-tool ook aan een student of collega voorleggen? Zo niet, dan hoef je het ook niet aan een tool te vragen.

GenAI is een redacteur

Gebruik GenAI voor het opzetten of structureren van teksten of ter inspiratie bij het schrijven van eigen werk. Hele stukken teksten van bijvoorbeeld ChatGTP of CoPilot letterlijk gebruiken is niet alleen saai, maar kan ook plagiaat opleveren.

GenAI is geen zoekmachine

Gebruik GenAI niet voor het opvragen of controleren van feiten. GenAI-tools geven je een mooi antwoord op je vraag, maar het is niet zeker dat dit antwoord klopt en betrouwbaar is. 

GenAI doet niet aan Privacy

Noem geen persoonlijke informatie van jou, anderen of van de EUR in een vraag aan GenAI. Je moet geen persoonlijke of vertrouwelijke informatie delen met GenAI-tools. Er is op dit moment geen EUR breed contract dat dergelijke gegevens specifiek beschermt voor hergebruik door het GenAI model.

In het algemeen mogen persoonsgegevens die vallen onder de AVG (GDPR), zoals bijvoorbeeld gezondheidsinformatie, maar ook bedrijfsinformatie en alle andere informatie die is geclassificeerd als vertrouwelijke of gecontroleerde universiteitsgegevens, niet worden gebruikt met GenAI-tools.

Alles wat je invoert in een GenAI-tool, wordt gebruikt om het eigen model te verbeteren is daarmee vervolgens publieke data voor iedereen die de tool gebruikt. Dit kan leiden tot een datalek. Heb je zelf het vermoeden dat je vertrouwelijke informatie hebt gedeeld, meld dit als mogelijke datalek bij de IT Servicedesk. Een tijdige melding zorgt dat het risico kan worden beperkt.

Gegevens die openbaar beschikbaar zijn of gedefinieerd zijn als gepubliceerde universitaire informatie (‘Public’ volgens EUR Data Classification Policy) kunnen vrij gebruikt worden in GenAI-tools.  In alle gevallen moet het gebruik in overeenstemming zijn met het beleid voor acceptabel gebruik.

Leer in het gebruik van GenAI

Als je een vraag stelt in een GenAI-tool, neem dan zelf achtergrondinformatie of voorbeelden op, zodat de tool daarop kan inhaken. We raden je aan om je ‘prompting’ aan te leren door het volgen van een training en goede voorbeelden te gebruiken. Zoeken op het internet levert veel betaalde en onbetaalde trainingen op. Ook worden er op de EUR regelmatig trainingen gegeven over het gebruik van GenAI.

Controleer altijd de betrouwbaarheid van de informatie die je via GenAI krijgt. Zorg dat je alles verifieert met andere bronnen om te betrouwbaarheid te controleren. 

Houd rekening met ethische aspecten, inclusief respect voor intellectueel eigendom en privacy. Controleer ook de gegenereerde tekst op ongepaste inhoud.

Gebruik GenAI rechtmatig

Houd er rekening mee dat het bedrijf dat eigenaar is van een GenAI-systeem, bijvoorbeeld ChatGPT en OpenAI, expliciet het gebruik van de tool en hun andere producten voor bepaalde categorieën van activiteiten verbiedt, waaronder fraude en illegale activiteiten. Deze lijst is te vinden in hun gebruiksbeleid. AI-tools van welke soort dan ook mogen niet worden gebruikt voor activiteiten die illegaal, frauduleus of een schending van wetgeving of het beleid van de EUR zijn. 

Twijfel je over het gepaste gebruik van GenAI? Neem als student dan contact op met je opleidingscoördinator of als medewerker met je Informatiemanager.

GenAI in het onderwijs

• Het uitgangspunt is dat je te allen tijde je eigen uitwerking maakt en inlevert. Je draagt zelf volledige verantwoordelijkheid voor je werk. Indien het niet je eigen werk is, of is gegenereerd door een GenAI-tool, dan is dat fraude.
   
• Wanneer je ergens GenAI hebt gebruikt, wees daar transparant over. Zorg dat duidelijk is hoe je generatieve AI hebt ingezet en op welke manier je hebt zorggedragen voor het verantwoorde gebruik.
   
• Elke vorm van letterlijke overname en kopiëren zonder volledige bronvermelding (citeren, refereren) van materiaal gegenereerd door GenAI is zonder toestemming van de docent niet toegestaan. Academisch werk vereist immers dat de originele bronnen worden nagetrokken. 
   
• Elk gebruik van GenAI tijdens examens op de campus of andere evaluaties waar aangegeven is dat het gebruik van Generatieve AI niet toegelaten, is fraude en is niet toegestaan.
   
• Informeer bij je eigen docent, vakgroep of faculteit wanneer GenAI wel of niet is toegestaan bij jouw onderwijs en onderzoek en hoe je GenAI mag gebruiken.

Kijk voor meer informatie op deze pagina van de Community for Learning & Innovation: Generative AI in het onderwijs. 

Waarvoor mag je GenAI niet gebruiken?

GenAI-tools mogen zonder expliciete toestemming niet worden gebruikt voor juridische vraagstukken of beoordelingsvraagstukken. 

Voorbeelden hiervan zijn: 

• Het genereren van eigendomsrechtelijk of ongepubliceerd onderzoek
• Juridische analyse of advies
• Werving, personeels- of disciplinaire besluitvorming
• Beoordeling

Deze lijst is verre van compleet. Wees bewust dat GenAI een hulpmiddel is en blijft en geen geautoriseerde bron of besluitvormend hulpmiddel.

Meer informatie

Er is veel informatie beschikbaar binnen de EUR, SURF en andere universiteiten. Een aantal verwijzingen zijn:

• EUR Reglement gebruik internet en ICT faciliteiten (2021)
• SURF: Artificial Intelligence | SURF Communities
• Vanuit het onderwijs: AI voor Docenten | Uw bron voor AI in het onderwijs
• Universiteit Leuven: Verantwoord gebruik van Generatieve Artificiële Intelligentie
• Zie voor verdere richtlijnen over het gebruik van ChatGPT en andere AI-tools voor onderwijs en leren de richtlijnen van de Community for Learning & Innovation (CLI).

Waarom deze richtlijnen?

Alle inhoud die wordt ingevoerd in of gegenereerd door GenAI is beschikbaar voor de eigenaar van het AI Model en hun werknemers. Er is momenteel geen overeenkomst tussen de EUR en een leverancier van een AI-tool die gegevensbeveiliging en privacybescherming zou bieden zoals vereist door de EUR en Nederlandse wetgeving (AVG). Bijgevolg kan het gebruik van ChatGPT/CoPilot/Gemini of andere AI-tools op dit moment individuele gebruikers en de EUR blootstellen aan mogelijk verlies en/of misbruik van gevoelige gegevens en informatie.