Gezond oud worden willen we allemaal, maar de realiteit is dat veel mensen last krijgen van ouderdomsklachten en langdurige zorg nodig hebben. Hoe streven we -met een zorgstelsel dat onder druk staat- naar een toekomst waarin voor iedereen gezorgd wordt? Dat bracht Judith Bom van Erasmus School of Health Policy & Management in haar proefschrift in kaart. Ze keek hierbij naar de rol van mantelzorg en naar de impact van verpleeghuisopname.
In Nederland is de trend dat ouderen steeds langer thuis blijven wonen. Dit is mogelijk door thuiszorg, maar ook het verlenen van mantelzorg is hiervoor belangrijk. Maar kunnen we wel onze familieleden blijven aankijken voor zorg? Kwantitatief onderzoek naar zowel Nederlandse als buitenlandse zorgstelsels laat zien dat de focus op mantelzorg en langer thuis blijven wonen niet alleen maar positieve kanten kent: “Familieleden en vrienden die intensieve zorg verlenen hebben last van mentale klachten zoals somberheid en stress”, zegt de promovendus. “Ook wordt mantelzorg vaker door bepaalde groepen gedaan. Zo zijn mantelzorgers vaker ouderen die zelf al gezondheidsproblemen hebben of vrouw en dat kan nadelig zijn voor hun arbeidsparticipatie bijvoorbeeld.”
Verpleeghuisopname leidt niet tot lager welzijn
Mantelzorg kan dus ingrijpend zijn voor de omgeving, maar zijn ouderen die hierdoor langer thuis kunnen wonen hierbij gebaat? De aanname is vaak dat ouderen bang zijn voor de laatste verhuizing en beter af zijn thuis. Bom: “Uit zelf gerapporteerde welzijnsrapportages blijkt niet dat mensen die naar een verpleeghuis verhuizen slechter af zijn. De ouderen die opgenomen worden hebben vaak al een laag welzijn. Die ouderen zijn vaak erg eenzaam, maar dat neemt niet sterk toe of af in het verpleeghuis.”
Eerdere studies maakten scheve vergelijking
Volgens Bom gaven veel eerdere studies een vertekend beeld omdat die appels met peren vergeleken. “Vaak werd het welzijn van alle ouderen die thuis wonen vergeleken met bewoners van een verpleeghuis. Dan zie je wel lager scores bij de laatste groep, maar dat is op deze manier geen eerlijke vergelijking want het gaat om twee totaal verschillende groepen.” In dit onderzoek is daarom het welzijn vergeleken van ouderen in de maanden vlak voor en na een verpleeghuisopname. “De bevindingen wijzen niet op een verband tussen verpleeghuisopname en dalend welzijn, maar duiden erop dat verpleeghuizen zorg verlenen aan personen die al met een dalend welzijnsniveau kampen.”
Nederlandse langdurige zorg hoort bij wereldtop
Een aantal jaar geleden lanceerde schrijver Hugo Borst een manifest om aandacht te vragen voor de verpleeghuiszorg naar aanleiding van de schrijnende situatie van zijn moeder. Borst kreeg hiervoor veel bijval, maar de promovendus nuanceert dit beeld. “Natuurlijk heb je altijd schrijnende situaties, maar onze collectieve langdurige zorg is vrij genereus. Als je Nederland vergelijkt met andere landen behoren we tot de wereldtop, zeker als je kijkt naar wat we aan langdurige zorg uitgeven.”
Promotie
Op donderdag 17 juni om 10:30 verdedigt Judith Bom haar proefschrift “Formal and Informal Long-Term Care in an Ageing Society” aan de Erasmus School of Health and Policy Management.
- Promovendus
- Meer informatie
- Gerelateerde content
