Veertien partijen in de zorg kwamen deze week tot een ‘Integraal Zorgakkoord’ (IZA) dat de koers van de zorg voor de komende jaren moet vastleggen. Deze drie veranderingen in de zorg zult u als patiënt direct ondervinden.
De zorg wordt soberder
De ‘zorgkwaliteit’ staat onder druk, aldus het IZA. Artsen en verpleegkundigen gaan gebukt onder een hoge werkdruk, de al jaren stijgende zorgkosten kunnen niet blijven stijgen, en extra mensen om die groeiende zorgvraag op te vangen zijn er ook al niet. Dus dat zal ‘grofweg met hetzelfde aantal mensen’ moeten gebeuren.
De bezweringsformule die dit mogelijk moet gaan maken heet ‘passende zorg’. Zorg in samenspraak met de patient, zo veel mogelijk digitaal, duurzaam en efficiënt, niet in een duur ziekenhuis als het ook thuis kan, en hopelijk arbeid- en geldbesparend. De coalitie heeft er alvast een besparing van structureel 1,1!miljard euro voor ingeboekt.
Het betekent ook dat het basispakket van de zorgverzekering ontdaan moet worden van alle zorg die bewezen nieteffectief is; een wens die al jarenlang bovenaan de wensenlijstjes van de beleidsmakers staat. "Maar dit zijn taaie processen", zegt Wim van Harten, bestuurder van ziekenhuis Rijnstate in Arnhem en hoogleraar zorgtechnologie. "Bovendien heb ik nog nooit betrouwbare cijfers gezien van de hoeveelheid bewezen ineffectieve zorg en wat dat concreet voor instelling x of y betekent."
Een zorgwekkende ontwikkeling bovendien, vindt Armand Girbes, hoofd van de intensive care van het Amsterdam UMC, wanneer vooral wordt vastgehouden aan de methode van gerandomiseerde onderzoeken.
Een voorbeeld van de arts: in de jaren negentig legde Girbes patiënten al op hun buik tijdens de beademing, ‘omdat ik de fysiologie begrijp’. Uit een onderzoek begin deze eeuw zou blijken dat deze manier van beademen niet leidde tot levensverlenging bij patiënten. Maar Girbes zag met eigen ogen dat het werkte. Tien jaar later kwam een nieuwe studie juist met bewijs van het nut van de buikligging bij beademing. Girbes: "Dat is dus het gevaar als je alleen de epidemiologische waarheid volgt. Dan is de hand vasthouden van een stervende patient ook geen bewezen zorg."
Het weren van zorg uit het basispakket vergt een rechte rug van politici, zegt Marco Varkevisser, hoogleraar marktordening in de zorg aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Want er zullen werkelijk knopen moeten worden doorgehakt. De Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid heeft al eerder gewaarschuwd dat dit zal leiden tot een fundamenteel debat welke medische behandelingen in sommige gevallen niet meer zullen worden gedaan.
Knie-operaties vanaf een bepaalde leeftijd bijvoorbeeld, medicijnen die levensreddend zijn maar ook te duur, logopedie bij kinderen. Varkevisser: "We zullen in de situatie komen dat dit soort beslissingen nodig zijn. Dan moet de Tweede Kamer, die over de samenstelling van het basispakket gaat, beslissingen durven te nemen."
Dit artikel is geschreven door Michiel van der Geest en overgenomen van de Volkskrant. Wil je het hele artikel lezen? bezoek dan de website.
- Professor