Sinds 1 januari 2023 geldt officieel een verbod op e-sigaretten met smaken als aardbeienijs, mango, hazelnootpasta of mojito. Het verbod moet de e-sigaretten minder aantrekkelijk maken voor jongeren. Producenten van e-sigaretten mogen tot 1 januari 2024 hun bestaande voorraad verkopen. Daarna zijn smaakjes, behoudens tabakssmaak, definitief verboden. Verkopers verplaatsen met hun handel net over de grens, waar zij ongestoord aan de vraag kunnen blijven voldoen. Martin Buijsen, hoogleraar Gezondheidsrecht aan Erasmus School of Law, stelt tegenover EenVandaag dat de juridische mogelijkheden zo goed als benut zijn voor Nederland. “Uiteindelijk zal het naar een Europees niveau getild moeten worden.”
Over de grens
Buijsen vindt het moreel gezien onjuist dat verkooppunten zich net over de grens vestigen om aan de Nederlandse wetgeving te ontkomen, maar stelt ook dat Nederland er weinig tegen kan doen. “Het punt is alleen dat de wetgever niet meer kan doen dan dat de wetgever kan doen en dat is het produceren, verkopen en importeren van vapes in Nederland verbieden. Dus als een Nederlandse verkoper zijn waren wil aanbieden vanuit België, dan kan de wetgever daar weinig tegen ondernemen.” Bovendien legt Buijsen uit dat het juridisch gezien onmogelijk is juridische consequenties te verbinden aan het aansporen van Nederlandse consumenten om de waren net over de grens in te slaan. “Als de regels in België of Duitsland anders zijn, dan kan je nog steeds in die landen online bestellen.”
Volgens Buijsen moeten omringende landen op een lijn zitten met het Nederlandse beleid wil het hier effect hebben. “Produceren op Nederlandse bodem is verboden en verkooppunten hebben op Nederlandse bodem is verboden, maar wat Nederland niet kan doen is de verkoop vanuit het buitenland tegengaan. Het punt is dat volksgezondheid en gezondheidszorg niet echt thema’s zijn voor de Europese Unie om aan te pakken. De Europese Unie neemt dat alleen op zich wanneer de lidstaten min of meer op dezelfde manier tegen een gezondheidsprobleem aankijken. Dat is voorlopig nog niet het geval.”
Controverse
Buijsen legt uit hoe het komt dat landen verschillend tegen vapes aankijken. “Je kunt op twee manieren naar vapes kijken. Vapes zijn minder ongezond dan dat roken van tabak is, dus voor tabaksrokers is het een minder ongezond alternatief, terwijl het op zichzelf gewoon ongezond is. Het is maar hoe je er tegenaan kijkt.” In Nederland is de gedachte dat vapen tabak toegankelijker maakt, waardoor meer jongeren zullen gaan roken. “Dat is wat in Nederland gezegd wordt. Op zichzelf zitten er schadelijk stoffen in vapes. Wat er niet in zit, is teer en het ongezonde materiaal dat uit tabak komt. Vandaar dat gedacht wordt dat het voor rokers een minder ongezond alternatief is voor het roken van tabak.”
Het is een kwestie van tijd voordat andere landen Nederland gaan volgen met zijn beleid. Buijsen verwacht dat de Nederlandse overheid zijn gedachtegoed verder zal gaan verspreiden en dat de consensus over dit onderwerp zal groeien. “Ik geloof ook wel dat men vanuit Nederland bezig is om beleidsmakers in andere landen ervan te overtuigen dat het Nederlandse standpunt juist is. Uiteindelijk zal het naar een Europees niveau getild worden, waarna tot een vorm van regelgeving gekomen zal worden.”
- Professor
- Meer informatie
Lees een andere bijdrage van Martin Buijsen over vapes op De Morgen.