Verlaag het minimumloon en compenseer mensen met een laag inkomen via lastenverlichting. Dat advies geeft econoom Aart Gerritsen de overheid in zijn proefschrift ‘Essays in Optimal Government Policy.’ Volgens hem kan herverdeling van inkomens beter worden georganiseerd door middel van progressieve belastingen dan met het wettelijk minimumloon. Gerritsen verwerpt verder een aantal conventionele wijsheden over zowel het wettelijk minimumloon als optimaal belastingbeleid. Zo pleit hij voor hogere inkomstenbelasting en werkloosheidsuitkeringen ten tijde van economische tegenspoed. Gerritsen verdedigt zijn proefschrift vrijdag 21 februari 2014 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zijn promotor is prof.dr. Bas Jacobs.
Gerritsen analyseerde voor zijn proefschrift de effecten van minimumloon en lastenverlichting op het netto-inkomen van laagbetaalden. Hij stelt dat discussies over het minimumloon doorgaans gebrekkig zijn omdat ze niet ingaan op alternatieve manieren van herverdeling.Volgens Gerritsen is er echter een andere manier om het netto-inkomen van laagbetaalden te verhogen: via de belastingen. Op basis van zijn analyse komt hij tot de conclusie dat een verlaging van het minimumloon, gecompenseerd door lastenverlichting voor lage inkomens, sociaal wenselijk is.
Net als een hoger minimumloon kan ook een lastenverlichting leiden tot een hoger netto-inkomen voor laagbetaalden. Er zijn echter twee punten waarop een minimumloon cruciaal verschilt van een belastingverlaging voor deze groep. Aan de ene kant leidt een minimumloon tot hogere loonkosten en daardoor tot hogere werkloosheid onder laaggeschoolden. Dit is een welvaartsverlies. Aan de andere kant biedt deze hogere werkloosheid onder laaggeschoolden hen prikkels om meer te investeren in scholing om op die manier aan de hogere werkloosheid te ontkomen. Dit is een welvaartswinst, omdat hoger geschoolden doorgaans meer belasting betalen. Op basis van data van een groot aantal OESO-landen concludeert Gerritsen dat voor vrijwel ieder land de winst van het scholingseffect te klein is om de schade van het werkloosheidseffect te kunnen compenseren. Gerritsen adviseert dan ook een lager minimumloon met compensatie via lastenverlichting.
Hogere uitkeringen
Gerritsen ontwikkelde daarnaast nieuwe inzichten op het gebied van de inkomstenbelasting. Zowel belastingen als uitkeringen geven werknemers prikkels om minder te werken. Normaal leidt dit tot minder economische activiteit en zijn ze daarom schadelijk voor de economie. Gerritsen laat zien dat deze logica niet opgaat tijdens perioden van hoge werkloosheid. Er zijn dan immers al teveel mensen op zoek naar werk die het niet kunnen vinden. Het ontmoedigende effect van belastingen en uitkeringen leidt er in dat geval toe dat mensen die weinig belang hechten aan werk vrijwillig uittreden of minder gaan werken. Dit is sociaal wenselijk omdat zij hiermee ruimte creëren op de arbeidsmarkt voor mensen die meer belang hechten aan een baan. Om die reden zouden de inkomstenbelasting en werkloosheidsuitkeringen hoger moeten zijn ten tijde van economische tegenspoed, aldus Gerritsen.
Tot slot breekt Gerritsen met de standaard economische welvaartsanalyse, die aanneemt dat mensen altijd in hun eigen belang handelen. Hij analyseert data over het subjectieve welzijn van Britten en komt tot de conclusie dat werknemers met een laag inkomen gemiddeld minder werken dan goed is voor henzelf. Werknemers met een hoog inkomen werken gemiddeld juist meer dan goed voor hen is. Om dit te corrigeren, zou de Britse overheid lagere marginale belastingtarieven voor de onderkant en hogere marginale belastingtarieven voor de bovenkant van de inkomensverdeling moeten doorvoeren.
- Meer informatie
Over de auteur
Aart Gerritsen (1985) is Senior Research Fellow aan het Max Planck Institute for Tax Law and Public Finance in München. In 2011 ontving hij de Young Economist Award van het International Institute of Public Finance voor de beste econoom onder de 40 jaar. Voordat hij begon aan zijn promotietraject, werkte hij voor McKinsey & Company. Gerritsen deed een Master of Science in economie aan de Rijksuniversiteit Groningen en een Bachelor of Science in economie aan de Universiteit Utrecht.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Ronald de Groot, communicatieadviseur van de Erasmus School of Economics, tel. 010 408 1762 of 06 53 641 846 , e-mail: rdegroot@ese.eur.nl of Persvoorlichting Erasmus Universiteit Rotterdam: press@eur.nl of (010) 408 1216.
