De mens geniet van muziek, dat staat vast. Maar niet iedereen geniet van dezelfde muziek of doet dat op dezelfde manier. En wat voor invloed heeft dat op het menselijk welzijn? Om dit te onderzoeken hebben Erasmus Universiteit Rotterdam, het Erasmus MC en het Rotterdams Philharmonisch Orkest (RPhO) de handen ineengeslagen. Samen onderzoeken zij de ervaring van livemuziek onder meer dan 500 bezoekers van speciale concerten in De Doelen in Rotterdam.
Verspreid over een zaterdag in mei en een zondag in juni kwamen honderden Rotterdammers langs in De Doelen om een popconcert en een klassiek concert bij te wonen. Daarbij werd hen van alles gevraagd over hun sociale achtergrond smaakvoorkeuren en wat ze van de muziek vonden, maar ook kregen zij hartslagbanden om zodat de onderzoekers kunnen ontdekken wat livemuziek doet met het menselijk lichaam.
Muziekbeleving loopt zeer uiteen
"Ik ben er helemaal emotioneel van, ik ben al jaren een enorm fan van Wham! en George Michael. Om dan nu Faith te horen met zo’n goeie band, geweldig!" aldus een bezoeker tegen onderzoeker Julian Schaap na afloop van het popconcert in De Doelen. Andere bezoekers gaven de voorkeur aan de opvoering van Mozart’s 40e Symfonie (deel 1) door het voltallige Rotterdams Philharmonisch Orkest onder leiding van dirigent Bertie Baigent. "Echt mooi, zulke muziek," aldus een andere bezoeker. "Ik ken het wel uit films maar heb het nog nooit in het echt zo gezien en gehoord." De uitspraken zijn exemplarisch voor hoeveel muziekvoorkeuren en de beleving van muziek uiteen kan lopen tussen mensen.
De invloed van livemuziek op je mentaal en fysiek welzijn
"We weten dat muziek een rol kan spelen in het verbeteren van menselijk welzijn, zowel mentaal als fysiek en sociaal. Maar we weten eigenlijk nog heel weinig over de invloed van live gespeelde muziek, en hoe verschillende soorten livemuziek van invloed zijn op welzijn", vertelt hoofonderzoeker Julia Peters.
Onderzoeker Julian Schaap van Erasmus School of History, Culture and Communication: "We zijn met name geïnteresseerd in de interactie tussen het sociale en het lichamelijke. Wat onze Erasmus MC collega Markus Klimek de 'bio-psycho-sociale benadering' noemt. Je kan dat eigenlijk alleen goed onderzoeken door de steekproefgrootte van de sociologie te combineren met sociologische en psychologische vragenlijsten en fysieke meetinstrumenten zoals hartslagbanden. Vandaar dat het zo’n groot experiment is geworden."
Zorgt muziek voor rust of stress?
Wat meten die hartslagbanden dan precies? Julia Peters: "Onze hartslag onthult veel over onze fysieke en, indirect, mentale toestand. We meten ten eerste hartritmevariabiliteit, dat is de variatie in tijd tussen hartslagen. Die geeft inzicht in de toestand van ons autonoom zenuwstelsel: brengt bepaalde muziek bepaalde mensen in een staat van rust en herstel, of juist van stress en verlaagde weerstand? Ook kijken we naar hartritmesynchronisatie. We weten dat de lichamen van mensen tijdens concerten in een gezamenlijk ritme kunnen komen. Bij dans is dit heel duidelijk, maar dit vindt ook plaats op veel subtielere niveaus. Mogelijk ook in de hartritmes van het publiek."
Meer muziek in de zorgsector
Voor het onderzoek werken de cultuursociologen van Erasmus Universiteit Rotterdam samen met de onderzoeksgroep Muziek als Medicijn van Erasmus MC en het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Het onderzoek is financieel ondersteund via een Innovatielabs-subsidie van regieorgaan SIA. Het is de bedoeling dat er niet alleen wetenschappelijke kennis voortvloeit uit het experiment, maar ook dat er – bijvoorbeeld – voor de cultuursector en specifiek het RPhO belangrijke inzichten uit voortkomen. Als het onderzoek laat zien dat livemuziek ons welzijn inderdaad kan vergroten, biedt dat kansen voor de cultuursector om meer het gebied van zorg in te trekken. Denk aan livemuziek in ziekenhuizen, sociale werkplaatsen en hospices. "Een samenwerking als deze is echt uniek," aldus Julian Schaap, "niet alleen omdat we de handen ineenslaan om vanuit verschillende disciplines een groot experiment op te zetten, maar ook omdat de uitkomsten van het onderzoek direct een weg kunnen vinden richting de cultuursector."
- Onderzoeker
- Onderzoeker
- Gerelateerde content
