Tineke Fokkema is benoemd tot bijzonder hoogleraar “Ageing, Families and Migration” bij de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences (ESSB) van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR). Het is de eerste leerstoel in Nederland gericht op de diversiteit aan oudere migranten. Bij de leerstoel is speciale aandacht voor eenzaamheid en de effecten van migratie op relaties, zowel binnen het gezin als met achtergebleven familieleden in het herkomstland. De bijzondere leerstoel is ingesteld door het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI) van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).
De groep oudere migranten die Tineke Fokkema bestudeert, heeft vele gezichten. De oudere migrantenpopulatie bestaat niet alleen uit gastarbeiders uit Marokko en Turkije of personen uit voormalige koloniale gebieden die in de jaren 60-70 naar Europa zijn gekomen. Ook politieke vluchtelingen uit die tijd hebben inmiddels een hoge leeftijd bereikt. Daarnaast vertrekt een deel van de oudere Noordwest-Europeanen permanent of voor een deel van het jaar naar landen waar het klimaat en de woonomgeving aangenamer zijn. Deze pensionado’s en overwinteraars vestigen zich vooral in kustplaatsen aan de Middellandse Zee, maar ook steeds meer in minder populaire gebieden in Europa of zelfs daarbuiten. Daarnaast zijn er ouders die op latere leeftijd hun geëmigreerde kinderen volgen of heen en weer pendelen om voor hun (klein)kinderen te zorgen of juist om zelf verzorgd te worden.
Sociaal welbevinden en familierelaties
Oudere migranten verschillen onderling niet alleen in herkomst- en vestigingsland, migratiemotief en verblijfsduur. Ook hun opleiding, arbeidsgeschiedenis, religie, taalvaardigheid, en de mate van verbondenheid met de eigen etnische groep en cultuur kunnen anders zijn. De leerstoel bestudeert op welke manier deze verschillen onder oudere migranten van invloed zijn op de mate en vorm van eenzaamheid en sociaal isolement die zij ervaren. Ook wordt er gekeken in hoeverre bepaalde factoren juist tegenwicht bieden aan sociale kwetsbaarheid. Verder houdt de leerstoel zich bezig met vragen als: leidt migratie tot meer of minder intergenerationele solidariteit en zijn de ouder-kindrelaties hechter naarmate migrantenfamilies in cultureel opzicht op grotere afstand van de dominante samenleving staan? Ook wordt er via de leerstoel getracht te achterhalen of het regelmatig bezoeken van het herkomstland bijdraagt aan solidariteit met achtergebleven familieleden in het land van herkomst. Een ander vraagstuk waarnaar wordt gekeken is wat de mogelijke gevolgen zijn van het pendelen tussen twee culturen voor de relaties met de kinderen en kleinkinderen in het vestigingsland.
Over Tineke Fokkema
Prof. dr Tineke Fokkema studeerde in 1990 af in de economie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. In 1996 promoveerde zij aan dezelfde universiteit op een onderzoek naar verhuisgedrag van ouderen in Nederland. Zij werkte daarna een jaar als postdoctoraal onderzoeker aan de EUR. Sinds 1997 is zij als onderzoeker werkzaam bij het NIDI op het gebied van succesvol ouder worden (o.a. oorzaken en aanpak van eenzaamheid, familiesolidariteit) en migratie (o.a. integratie, transnationalisme). Ook is ze lid van het onderzoeksteam Families in Context, onder leiding van prof. dr. Pearl A. Dykstra, en voorzitter en domeinredacteur van het Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie. Tineke Fokkema is tevens werkzaam als coördinator van de IMISCOE Standing Committee Ageing migrants: demography, welfare and agency.
- Meer informatie
Marjolein Kooistra, mediarelaties ESSB, 010 408 2135 | kooistra@essb.eur.nl
