Rammelend wetsvoorstel beperking bankiersbonussen

De aanleiding is een wetsvoorstel dat afgelopen april is goedgekeurd door het Europees Parlement, waarmee de jaarlijkse bonus voor bankiers vanaf 2014 niet hoger dan één jaarsalaris mag zijn, of twee jaarsalarissen als de aandeelhouders daarmee instemmen. Het wetsvoorstel was in de eerste plaats ontworpen "om risico-zoekend gedrag te voorkomen."[1]

Hoewel Osborne misschien vooral vreest dat dit soort regelgeving bankiers uit de Londense City naar het buitenland jaagt, bracht hij ook een minder opportunistisch argument in. Want wat zou u doen als uw bonus op die manier beperkt zou worden? Juist, een hoger salaris vragen. Dat zal vast niet de bedoeling van het wetsvoorstel geweest zijn. Bovendien: door een hoger salaris gooien we met het badwater ook het kind weg, want bonussen laten de personeelskosten van een bedrijf "mee-ademen" in vette en magere jaren. Zo verzwaren we dus de lasten in moeilijke tijden, en wordt het risico voor banken juist groter. Maar naast deze onbedoelde bijwerkingen rammelt het voorstel ook op andere fronten.

Allereerst: bonussen zijn een mechanisme waardoor managers meer krijgen uitbetaald als ze beter presteren. Laten we om te beginnen veronderstellen dat we weten wat we met "beter" bedoelen. Dan betekent een lagere bonus ten opzichte van het salaris (al dan niet door gestegen salarissen), dat slechte managers voortaan minder sterk afgestraft worden als ze "slecht" presteren.[2] Dat kan ook niet de bedoeling zijn.

Ten tweede is het maar de vraag wat "goede" prestaties zijn. Nu is het wetsvoorstel daar vrij duidelijk in, nl. het beperken van bankrisico's. Een goed punt, want het veiligstellen van een constante stroom van krediet blijkt nu net zo belangrijk voor een productieve samenleving als een constante stroom van gas, water, en licht. Maar wanneer krijgen managers hun bonus eigenlijk uitgekeerd? In veel gevallen, zo blijkt, is dat wanneer het rendement op aandelen een bepaald percentage bedraagt. In het geval van een bank wordt soms zo'n 15-20% vereist, wat betekent dat de manager een flink risico moet nemen om zijn bonus te krijgen. Dat maakt elke beperking van de bonus ter voorkoming van risico's onzinnig, zolang er geen aandacht wordt besteed aan de prikkels die uitgaan van de bonus)). Natuurlijk mag een flinke bonus best van een ambitieuze doelstelling afhangen. Maar is het rendement op aandelen werkelijk de beste graadmeter voor goede prestaties? Wetenschappelijk is er geen positief verband aangetoond tussen prikkels ten gunste van aandeelhouders en risico-monitoring, maar eerder een negatief verband.[3],[4]

In plaats van aandelenrendement stellen verschillende studies voor om de bonus te koppelen aan andere prestatiedoelen. Hoewel niet alle ideeën even makkelijk praktisch te implementeren zijn, kunnen objectieve graadmeters voor bankrisico prima gebruikt worden. Bijvoorbeeld, waarom niet de bonus koppelen aan het rendement op obligaties die een bank uitgeeft[5], of de premie op de credit default swaps waarmee deze obligaties verzekerd kunnen worden?[6] Immers, de winst van de bank gaat volledig naar de aandeelhouders, terwijl de verliezen worden gedeeld met de obligatiehouders. Obligatiehouders zijn dus gebaat bij het beperken van risico, precies zoals het wetsvoorstel beoogt. En als 100% risicobeheersing iets te ver gaat voor de aandeelhouders, is een compromis om de bonus niet langer te koppelen aan het rendement op aandelen maar aan het totale rendement op aandelen en schulden.[7]

Elk van deze aanpassingen is te implementeren met een regeling die niet ingewikkelder is dan het huidige voorstel, en het idee van risicobeperking via het salarisstrookje kan behalve op de bonus ook op het totale beloningspakket worden toegepast. Dus laten we George Osborne voor deze keer gelijk geven, en Europese regelgeving bedenken die het probleem daadwerkelijk een klein beetje kleiner maakt.