Prof. Karl Deisseroth krijgt een eredoctoraat voor zijn baanbrekende hersenonderzoek. Hij wordt gezien als de grondlegger van de optogenetica, een techniek die het mogelijk maakt om met licht specifieke hersencellen te activeren. Deisseroth krijgt zijn eredoctoraat in het kader van de 108e dies natalis van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) op maandag 8 november met als thema Health, Technology & Society.
Karl Deisseroth studeerde af aan Harvard, promoveerde aan Stanford waar hij ook zijn artsendiploma haalde. Aan diezelfde universiteit is hij nu professor Bioengineering and of Psychiatry and Behavioral Sciences. Ook is de eredoctor onderzoeker aan het Howard Hughes Medical Institute. Deisseroth is board-gecertificeerd door de American Board of Psychiatry and Neurology en is nog steeds praktiserend psychiater gespecialiseerd in affectieve stoornissen en autisme-spectrum ziekten.
Meest prominente neurobioloog
Erepromotor Chris de Zeeuw, hoogleraar Neurowetenschappen Erasmus MC en vice-directeur van het herseninstituut, ziet Deisseroth als de meest prominente neurobioloog van de afgelopen tien jaar. Dat heeft alles te maken met zijn sleutelrol in de optogenetica, een vakgebied waarvan hij wordt gezien als grondlegger. Door eiwitten in te bouwen in hersencellen maakt deze techniek het mogelijk om heel specifiek bepaalde hersencellen te activeren of af te remmen. De Zeeuw: “Er is inmiddels vrijwel geen neurowetenschappelijk lab in de wereld dat deze techniek niet gebruikt; dat geeft wel aan hoe belangrijk zijn werk is.”
Grondlegger optogenetica
Optogenetica maakt begrip van hersenen toegankelijker, omdat de werking van specifieke hersencellen en netwerken blootgelegd kan worden. Maar net zo belangrijk: op termijn kunnen mogelijk ook ingrijpende hersenziekten als Parkinson en ALS behandeld worden. “Klassieke geneesmiddelen hebben hevige bijwerkingen en zijn soms erger dan de kwaal. Dat komt doordat hele hersengebieden geactiveerd worden in plaats van alleen de cellen die verantwoordelijk zijn voor het ziektebeeld”, stelt de erepromotor. Met optogenetica is het mogelijk gerichter hersencellen te stimuleren, zowel qua plaats als in de tijd. “Het gaat nog wel jaren kosten voordat deze toepassingen echt gebruikt worden in de kliniek, maar de brugpijlers staan al en de tussenstukken worden nu aangelegd.”
Momenteel richt het lab van Deisseroth zelf zich vooral op het ontrafelen van autisme en gemoedstoornissen zoals depressie. Zijn onderzoek bezorgde de wetenschapper een imposante hoeveelheid onderscheidingen. Hij ontving onder meer de NOMIS Distinguished Scientist Award (2017), de Eisenberg Prize (2018), de Kyoto Prize (2018), en in 2020 de Heinekenprijs voor de Geneeskunde van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. In september won hij de prestigieuze Laskerprijs, die regelmatig een indicatie is voor toekomstig Nobelprijswinnaars.
Denken vanuit ziektebeelden
Wat Deisseroth nog meer een bijzondere wetenschapper maakt, is dat hij zowel moleculaire fundamentele principes als ziektebeelden gebruikt bij het opzetten van zijn onderzoek. Op die manier kun je gerichter echt relevante processen blootleggen, zegt de erepromotor. “Begin je alleen op fundamenteel niveau, dan is het vaak net alsof je zoekt naar een spelt in een hooiberg. Door te beginnen bij hersenziektes, krijg je niet alleen inzicht in het werkingsmechanisme van de hersenen, maar werk je ook aan onderzoek met een grote impact op de maatschappij”, verklaart hij. “Daarnaast heeft Deisseroth een bijzondere warme persoonlijkheid en is hij altijd bereid zijn bevindingen te delen met vakgenoten.”
108e dies natalis
Het eredoctoraat wordt op maandag 8 november 2021 uitgereikt tijdens de 108e dies natalis van Erasmus Universiteit Rotterdam. De ceremonie staat in het teken van Health Technology & Society. Meld je aan voor de dies natalis.
NB de foto in de header heeft geen betrekking op het specifieke onderzoek van Karl Deisseroth, maar op hersenonderzoek in het algemeen. Fotograaf: Berthold Steinhilber/laif - ANP
