Popsector op de wetenschappelijke toer

Hij werkt graag samen met mensen uit de popsector, die de onderzoeksgroep Rotterdam Popular Music Studies inmiddels ook goed weten te vinden. Zo kan hij een steentje bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke issues, bijvoorbeeld door organisaties in de branche te helpen om diverser en inclusiever te worden, en door het ontwikkelen van een rekentool waardoor popmuzikanten eerlijker beloond worden.

Wat fascineert jou aan popmuziek?

"Door over muziek te praten, kun je vaak direct een connectie maken met iemand. Als je er bijvoorbeeld achter komt dat je allebei naar dezelfde muziek luistert of naar een bepaald concert bent geweest, schept dat een band. Soms lijkt het wel een soort shortcut om te bepalen wat voor iemand je voor je hebt. Als je tijdens een eerste date vertelt dat je heel erg van The Cure houdt en de ander heeft er nog nooit van gehoord, dan zegt dat iets over diegene. Dat heb ik overigens niet onderzocht, maar het lijkt me een interessant onderwerp."

Hoe zou jij je onderzoek omschrijven?

"Ik werk graag samen met partners uit het veld. Toen we in 2014 een conferentie organiseerden, betrok ik voor het eerst mensen uit de popsector. Daar werd toen wat gemengd op gereageerd: 'Waarom zouden wij ons als popsector met dit soort schetenwappelijk onderzoek bezighouden?', schreef iemand. Dat is inmiddels echt veranderd, de sector staat nu heel erg open voor samenwerking en ziet het belang van onderzoek steeds meer in. De meest voor de hand liggende verklaring daarvoor is dat mensen die in de sector werken, in tegenstelling tot 20 of 25 jaar geleden, zelf ook theoretisch geschoold zijn en dus het belang van onderzoek meer inzien. Zelf vind ik het superleuk om te doen omdat ik daarmee iets kan bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke issues. De afgelopen jaren heb ik dat vooral gedaan op het gebied van diversiteit en inclusie en de laatste tijd schuift het ook op naar economische ongelijkheid."

Heb je daar een voorbeeld van? 

"We zijn nu bezig met de Fair Pop Pilot. Muzikanten krijgen om allerlei redenen te weinig betaald, dat is historisch zo gegroeid en een van de grootste uitdagingen in de creatieve industrie. Om dat recht te trekken is recent de Fair Pay Rekentool Popmusici ontwikkeld, die  popmuzikanten en hun opdrachtgevers inzicht geeft in wat een fairpaybeloning is en helpt bij het onderhandelen over een passende vergoeding. Wij gaan de ervaringen met die tool onderzoeken en kijken ook naar de invloed van een fairpaybetaling op de bedrijfsvoering van podia en de beroepspraktijk van popmuzikanten. Hoe voelt het om fair betaald te worden, ervaren de muzikanten verlies van autonomie of geeft het hen juist meer eigenwaarde, welke impact zou fair pay kunnen hebben op hun carrière? We hebben eerder onderzoek gedaan naar een pilot met basisinkomen bij en gefinancierd door het festival Into The Great Wide Open. Daar was eigenlijk geen onderzoeksbudget voor, maar we zijn er toch ingestapt omdat basisinkomen een hot topic is en wetenschappelijk ook heel interessant."

Je hebt veel gedaan op het gebied van diversiteit en inclusie. Wat levert dat op?

"Ik zie vooral impact in langetermijnsamenwerking. We werken bijvoorbeeld samen met Keychange, een internationaal netwerk dat zich hard maakt voor gendergelijkheid in de popindustrie. Samen met organisaties maken ze concrete afspraken en stellen ze targets hoe om te gaan met diversiteit en inclusie, bijvoorbeeld op festivals. Vorig jaar hebben we een evaluatie gedaan van hun programma en werd duidelijk dat die afspraken niet werden gemonitord. Daarom speelt monitoring een belangrijke rol in een nieuw programma en ook daar gaan we hen bij helpen."

Bij je benoeming als hoogleraar in 2021 zei je dat je de EUR wilde positioneren als een van de leidende centra in de sociologische studie van populaire muziek. Dat lukt best aardig zo te horen?

"Zeker, qua onderzoek naar popmuziek zijn wij de belangrijkste speler in Nederland. Als enige richten wij ons op de maatschappij, het publiek en de industrie. Dat we het goed doen heeft alles te maken met ons top kernteam en onze getalenteerde phd’s. We worden vaak gevraagd in de media. Soms levert dat mooie stukken op, zoals recent in FD over de Oasis-reünie, en soms zeg je beleefd ‘nee’ op een interviewverzoek. Zo werd ik een keer gevraagd of ik kon verklaren waarom Rammstein zo succesvol is. Maar als wetenschapper kun je hier nauwelijks uitspraken over doen omdat je geen vergelijkingsmateriaal hebt. Toen ik dat uitlegde was de reactie ‘Dan vraag ik Leo Blokhuis wel’."

Met welk project heb je echt impact kunnen maken? 

"Een aantal jaar geleden lanceerde de Rotterdamse Raad voor Kunst & Cultuur (RRKC), die nu helaas niet meer bestaat, een meerjarig traject over diversiteit en inclusie waarbij wij vanaf het begin waren betrokken. Voor ons was dit een standaardonderzoek met de redelijk voor de hand liggende uitkomst dat het diverser maken van de personele bezetting het grootste probleem was. Maar dit leidde tot een sneeuwbaleffect waarbij er op meerdere plekken onderzoek naar werd gedaan en beleid op werd gemaakt. Met de kracht van empirische onderbouwing gaan we in de Fair Pop Pilot waarschijnlijk ook het denken over betaling veranderen. Ik ben er trots op dat ze naar ons toe komen en we dus echt een naam hebben opgebouwd."