Antonio Schettino is coördinator van de Open Science Community van Erasmus University Rotterdam en Erasmus MC. Open Science gaat veel verder dan open access, aangezien niet alleen het definitieve artikel maar zo ongeveer het gehele onderzoeksproces daarbij inzichtelijk is. Schettino legt uit waarom hij denkt dat dit de wetenschap van de toekomst is, en hoe Open Science niet alleen onderzoekers, maar ook de maatschappij als geheel vooruit kan helpen.
Schettino houdt zich bij de Open Science Community Rotterdam (OSCR) bezig met het faciliteren van communicatie tussen onderzoekers, het organiseren van lezingen en workshops en het bieden van ondersteuning bij de implementatie van Open Science. Schettino is een onderdeel van Erasmus Research Services.
Wat voor loopbaanstappen hebt u genomen voordat u bij OSCR kwam werken?
“Ik ben opgeleid als psycholoog. Ik behaalde mijn PhD in 2012 aan de universiteit van Gent, verhuisde voor een postdoc-aanstelling naar Leipzig in Duitsland en ging toen weer terug naar Gent voor nog een postdoc. Omdat ik niet de klassieke route voor wetenschappers wilde volgen, ging ik op zoek naar banen die aansloten bij mijn passies. Tijdens mijn postdoc-aanstellingen was ik al heel erg geïnteresseerd in Open Science en transparantie.”
Waarom was transparantie belangrijk voor uzelf?
“Ten eerste vanwege enkele geruchtmakende gevallen van fraude. Daarnaast zette de publicatie van een artikel in een internationaal wetenschappelijk tijdschrift me aan het denken. De onderzoeker maakte hierin gebruik van gangbare statistische analyses ter ondersteuning van een ongeloofwaardige conclusie – ‘mensen kunnen de toekomst voorspellen’. Dat zette me aan het denken: is er misschien iets mis met de manier waarop wij onderzoek doen? Of is er misschien iets mis met de mate van openheid rondom ons onderzoek? Soms doorlopen we gedachteloos bepaalde procedures en we hebben de neiging alles achter gesloten deuren te doen. En dat is volgens mij niet de manier waarop wetenschap zou moeten werken.”
“Soms doorlopen we gedachteloos bepaalde procedures en we hebben de neiging alles achter gesloten deuren te doen. En dat is volgens mij niet de manier waarop wetenschap zou moeten werken”
Wat is Open Science precies?
“Open Science is gebaseerd op samenwerking in plaats van individualisme; doordat we gebruikmaken van innovatieve digitale middelen, kunnen we samenwerken. We proberen iedere stap van het onderzoeksproces te valoriseren, niet alleen de definitieve publicatie. We proberen zoveel mogelijk data, materialen en analysecodes te delen, zodat andere onderzoekers ons werk kunnen controleren en hergebruiken.”
Ondermijnt deze manier van wetenschap bedrijven niet individueel succes van de onderzoeker?
“Nee, dat denk ik niet. Eigenlijk kennen we andere gewichten toe aan wat belangrijk is. Het gaat niet om de hoeveelheid publicaties die je op je naam hebt staan of in welke tijdschriften je gepubliceerd hebt. Waar het om draait, is hoe verifieerbaar je stellingen zijn en hoe anderen kunnen voortbouwen op de kennis die je creëert.
Open Science biedt ethische voordelen, omdat de maatschappij als geheel baat heeft bij het delen van kennis. Er zijn ook meer individuele voordelen, bijvoorbeeld: als je je artikelen in Open Access-tijdschriften hebt gepubliceerd, krijg je hogere citatiescores omdat je artikelen door meer mensen kunnen worden gelezen en aangehaald.”
Is Open Science de wetenschap van de toekomst?
“Ik vind dat het ook al de wetenschap van nu en van vroeger had moeten zijn. Het wordt onvermijdelijk de wetenschap van de toekomst. We beschikken nu over alle technologie om met elkaar samen te werken. Bovendien verlangen financieringsinstanties steeds vaker een bepaalde vorm van openheid of transparantie. Een recent voorbeeld is een oproep voor COVID-19-onderzoek. Eén van de vragen die daarbij werd gesteld, was: wordt je onderzoek toegankelijk? Ga je preregistreren wat je gaat doen voordat je het doet? Preregistratie is ook een voorbeeld van een Open Science-praktijk.”
Wat zijn de verschillen tussen Open Science en open access?
“Open access is de oudste vorm van Open Science. Open access is heel belangrijk, maar het betekent alleen dat het eindproduct, het definitieve artikel, openbaar moet zijn. Als Open Science Community maken we het gehele proces, dat zich doorgaans achter gesloten deuren afspeelt, toegankelijk. In plaats van twee of drie collegiale toetsingen beschikken we dan online over honderden deskundigen die input kunnen aanleveren. Ik zie wetenschap graag als iets wat we samen tot stand brengen. ‘Ik beschik over deze kennis, jij over andere kennis. Zou je co-auteur van dit artikel willen zijn?’ Dát is samenwerking. En als je je materiaal zoveel mogelijk beschikbaar stelt, zullen mensen meer vertrouwen hebben in je onderzoek omdat je toont dat je openstaat voor kritiek.
Ik denk niet dat het haalbaar is meteen volledige openheid van alle onderzoekers te verlangen. Dat is denk ik een modulair proces. Mensen kunnen met iets kleins beginnen: zoals preregistratie van hun onderzoek. In het volgende project kunnen ze een volgende stap nemen.”
"“Bovendien verlangen financieringsinstanties steeds vaker een bepaalde vorm van openheid of transparantie”
Waarom werkt niet iedere onderzoeker al op deze manier?
“Over het algemeen was het niet zo lonend om open en transparant te zijn. Naar wat ik zie, denk ik dat dit snel aan het veranderen is. In de psychologie worden steeds meer onderzoeken nu gepreregistreerd. Het is ook al aan het veranderen omdat financieringsinstanties erom vragen. Ik praat met onderzoeksdirecteuren en decanen bij Erasmus University Rotterdam om ervoor te zorgen dat ze over vormen van transparantie nadenken.”
Hoe kunt u onze onderzoekers helpen?
“Onze Community telt momenteel 36 actieve leden. Maar we versturen nieuwsbrieven naar meer dan vijfhonderd mensen. Die kunnen bijvoorbeeld meedoen met webinars en workshops. Wat wij doen is de communicatie faciliteren. Onderzoekers kunnen zich bij onze Community aansluiten en met deskundigen praten. We regelen ook communicatie buiten de universiteit. En onderzoekers kunnen persoonlijk contact met mij opnemen. Ik kan een voorbeelden aanbieden of persoonlijk advies.”
- Meer informatie
De Open Science Community Rotterdam bestaat uit academici en ondersteunend personeel die werkzaam zijn bij Erasmus University Rotterdam en Erasmus MC. Het gezamenlijke doel is om in alle fasen van de onderzoekscyclus, vanaf het eerste idee tot en met het eindproduct, open en transparante wetenschappelijke praktijken te bevorderen en te hanteren.
