Onderzoek Philip Hans Franses ontkracht mode-voorspellingen over recessie

Recent kreeg de theorie over modetrends als economische voorspellers opnieuw aandacht door techstrateeg Madé Lapuerta van JPMorgan. Via haar populaire socialemedia-account ‘Data, But Make It Fashion’ wees zij op een plotselinge stijging in de populariteit van maxi skirts en lipstick in de VS, trends die volgens haar duiden op een naderende recessie. Haar analyse viel samen met een daling van de S&P 500 en onzekerheid over het handelsbeleid van president Donald Trump.

De hemline index, een idee uit 1926, stelt dat de lengte van rokken samenhangt met de economische conjunctuur: kortere rokken in goede tijden, langere rokken in slechte tijden. Een vergelijkbare gedachtegang ligt ten grondslag aan de lipstick index, bedacht door Leonard Lauder in 2001, die stelt dat vrouwen in economisch mindere tijden vaker lippenstift kopen als een kleine luxe-uitgave.

‘Broodje aap’

Hoogleraar Philip Hans Franses, die samen met Marjolein Baardwijk in 2010 een diepgaande analyse uitvoerde van bijna een eeuw aan modegegevens uit L’Officiel, is echter duidelijk: ‘De hemline index is een urban legend, in het Nederlands noemen we dat een broodje aap.’ Volgens Franses zijn er mogelijk momenten waarop mode en economie gelijktijdig lijken te bewegen, maar ontbreekt er structurele regelmaat en causaliteit.

Lapuerta’s analyse stuitte op kritiek en werd als seksistisch bestempeld. Zij weerspreekt dat en stelt dat haar onderzoek juist de betekenis van door vrouwen gedomineerde sectoren benadrukt. Bovendien wees zij op een vergelijkbare trend bij mannenmode, zoals een daling in de verkoop van herenondergoed tijdens economisch moeilijke tijden.

Hoewel modetrends soms interessante inzichten kunnen bieden in consumentengedrag, blijft de wetenschap sceptisch over hun voorspellende waarde voor economische ontwikkelingen.