Onderzoek naar psyche en brein van ondernemer

Weten wat iemand (succesvol) ondernemer maakt: dat is volgens Indy Bernoster belangrijk voor onderzoekers in de economie en psychologie. Met grondige kennis van ‘de ondernemer’ kan beter beleid worden toegepast om ondernemerschap in moderne economieën te stimuleren. Ondernemerschap is immers essentieel voor economische groei.

Voor haar proefschrift relateerde Bernoster zowel psychologie als biologie aan ondernemerschap. Als gedragseconoom richt Bernoster zich op psychologische, cognitieve en emotionele effecten - kenmerkende elementen van de gedragseconomie. Maar ze voegde daar voor haar onderzoek neurowetenschap aan toe. Bernoster voerde neurofysiologische metingen uit (hersenactiviteit via EEG’s) in drie steekproeven met in totaal 394 personen. Zo wilde ze profielen van ondernemers maken. Hersenactiviteit is onbewust en niet stuurbaar (en daarmee ‘eerlijk’), terwijl bij vragenlijsten soms sociaal wenselijke antwoorden worden ingevuld.

Optimisme

Als het gaat om de psychologie, blijkt dat ten eerste dat een ‘overdosis’ vertrouwen (‘overconfidence’) een positieve invloed heeft op de neiging om ondernemer te worden. Dat betekent echter niet een garantie op succes.

Volgens Bernoster heeft optimisme wèl een gunstige invloed op zowel de neiging om ondernemer te worden als op de strategie die de ondernemer hanteert. Positieve gevoelens en emoties werken ook goed bij bijvoorbeeld het herkennen van gaten in een markt, het ontwikkelen van goede zakelijke sociale netwerken en het om kunnen gaan met stress. Dit leidt vervolgens tot succesvollere ondernemers - mits succes is gedefinieerd als een hoge opbrengst.

Als het gaat om biologie is het beeld anders. Er is geen bewijs voor de relatie tussen gedrag en hersenactiviteit aan de ene kant en ondernemerschap aan de andere kant. Bernoster kan zelfs geen relatie vinden als ondernemerschap wordt vervangen door concepten die dichter bij psychologie liggen, zoals impulsiviteit en ADHD. Dit is interessant, omdat deze laatstgenoemde relaties wel gevonden zijn in eerder onderzoek. Dit eerdere onderzoek is gebaseerd op relatief kleine steekproeven, terwijl Bernoster (meerdere) grote steekproeven gebruikte. “Daarom is het belangrijk om deze eerdere resultaten te repliceren in grotere steekproeven.”

Match

Volgens Bernoster draagt haar proefschrift bij aan kennis over het profiel van ‘de ondernemer’. Kennis die kan helpen om een persoonlijkheidsprofiel succesvol aan een beroep te koppelen. Verder kan deze kennis bijdragen aan gerichter onderwijs: als al vroegtijdig bekend is dat iemand geschikter is als ondernemer dan als werknemer, kan specifiek onderwijs worden verzorgd.