Onderzoek naar betere hulp voor kwetsbare moeders

Ouders in de schulden, een verslaving, of psychiatrische problemen kan de start kwetsbaar maken. Er is hulp, alleen die hulp is niet altijd goed afgestemd en pakt daardoor ook niet altijd even goed uit. Het Erasmus MC gaat onderzoek doen hoe die hulp te verbeteren. Samen met kwetsbare ouders. Dr. Anne Marie Weggelaar - Jansen van onderzoeksgroep Health Services Management & Organisation (HSMO) brengt veranderkundige expertise aan het actieonderzoek.

De 41-jarige Rotterdamse Britt is één van de moeders die meewerkt aan het onderzoek. Zij is moeder van een jongetje van twee jaar en woont met hem in een appartementje in Rotterdam-Charlois. Toen zij ruim twee jaar geleden zwanger raakte, was haar situatie zorgelijk. Ze was dakloos en verslaafd. "Toen had ik helemaal niets en ging het helemaal niet goed met mij. Ik was verslaafd en ik raakte zwanger in de periode dat ik dakloos was."

Hulp bleek een doolhof

Haar zwangerschap maakte duidelijk dat het roer om moest, alleen de hulp bleek een doolhof. "Ik wilde eerder al mijn problemen aanpakken maar nu had ik een dubbele reden. Dit mannetje in mijn buik was een hele goede stok achter de deur. Hij is mijn wondertje, mijn redding."

Ze klopt aan bij de huisarts en bij het Erasmus MC voor advies, en belandt in een wirwar van hulporganisaties. De hulp komt traag op gang, teveel mensen bemoeien zich met haar en niemand echt doortastend. "Ik kreeg te maken met vijf organisaties en ik heb met dertig verschillende mensen te maken gehad", vertelt ze over het doolhof in de hulpverlening.

Door stress weinig aandacht voor kind

Als mensen continu stress hebben vanwege allerlei problemen, dan hebben ze weinig oog voor een baby. Vaak zorgen ze dan slecht voor zichzelf en slecht voor hun pasgeboren kind. "Als ze zoveel onder stress staan, vanwege een verslaving, vanwege psychische problemen, of vanwege een sociaal complexe situatie, dan hebben ze geen aandacht voor gezond leven en voor contact maken met het kindje", zegt gynaecoloog en onderzoeker Hilmar Bijma.

Er is al hulp voor zwangere vrouwen en jonge gezinnen in kwetsbare situaties, alleen loopt dat niet altijd lekker. Het Erasmus MC wil met het onderzoek de vinger op de gevoelige plek leggen en gelijk doorpakken om dat te verbeteren. "Wat kan er beter, wat kunnen we doen om de zorg voor jou te vergemakkelijken", vertelt onderzoeker Bijma.

Stevige Start kan steviger

In Rotterdam is er de coalitie Stevige Start, waarin de gemeente Rotterdam en hulpverleningsinstanties samenwerken om sociale en medische zaken te regelen rondom een zwangerschap en de eerste duizend levensdagen van een baby. Wat nu anders gaat, is dat de kwetsbare ouders veel nadrukkelijker een rol krijgen wat wel en wat niet matcht qua hulp. 

Vaak is de hulp versnipperd waardoor de ouders door de bomen het bos niet meer zien. "Een van de dingen waar het nu stroef door loopt, is dat hulp in stukjes opgedeeld is. Voorafgaand aan de zwangerschap is er hulp van de ene organisatie, tijdens de zwangerschap gaat het over naar de gynaecoloog en verloskundige, en na de zwangerschap neemt het Centrum voor Jeugd en Gezin het over. Terwijl de reis van het kindje de hele tijd doorloopt en niet in zulke stukjes", zegt onderzoeker Bijma.

Niet meekijken maar meelopen

Jonge kwetsbare ouders zouden gebaat zijn bij meer continuïteit, meer focus en meer vertrouwde gezichten. Moeder Britt heeft weer grip op haar leven en dat van haar zoontje gekregen. "Ik heb de boel weer op de rails, maar dat is een heel gevecht geweest", zegt ze. 

Haar motivatie om mee te werken aan het onderzoek is om betere handvatten te krijgen voor andere jonge moeders in soortgelijke situaties. "Het zou fijn zijn als zwangere vrouwen niet het gevoel krijgen dat iemand met ze meekijkt maar meer met ze meeloopt. Dat ze ondersteuning krijgen en te maken krijgen met vaste mensen."

Het onderzoek van het Erasmus MC naar een stevigere start voor baby's in een kwetsbare situatie duurt vier jaar.