Ondernemers hebben een lagere vaccinatiebereidheid en vrouwelijke studenten zagen tijdens de coronapandemie minder heil in ondernemen. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Annelot Wismans van Erasmus School of Economics. Het afnemen van surveys onder studenten leverde ook interessante gedragsinzichten op over de naleving van de coronamaatregelen. Mannen gaven aan zich minder aan de regels te houden en impulsiviteit blijkt ook een rol te spelen.
Tijdens de pandemie werden veel ondernemers hard geraakt en in sommige sectoren liepen zij veel inkomsten mis. Toch blijkt uit promotieonderzoek van Annelot Wismans dat ondernemers minder bereid zijn zich te laten vaccineren dan werknemers. De verwachting was juist dat dit andersom zou zijn. “Vaccins werden neergezet als een veelbelovende route uit de pandemie. Je zou daarom verwachten dat ondernemers meer bereid zijn om zich te laten vaccineren omdat zij harder werden getroffen door de lockdowns”, verklaart ze. “Verrassend genoeg bleek het tegenovergesteld dus waar, ook als je in de datasets rekening houdt met verschillende demografische gegevens, vaccinatieattitudes en de individuele situatie.”
In eerste instantie was de promovendus van plan iets heel anders te onderzoeken. Namelijk: Wat maakt dat iemand ervoor kiest om te gaan ondernemen? Toen kwam in maart 2020 de pandemie. “Mensen gingen daar heel verschillend mee om en dat fascineerde mij. Waarom spreekt de een nog met 20 vrienden af en wil de ander zijn huis niet meer uit? Dat wilde ik graag onderzoeken en mijn promotoren waren hier ook enthousiast over. Ik dacht eerst nog het bij een studie zou blijven, maar het werd veel groter. De pandemie duurde veel langer dan ik had verwacht.”
Vrouwen huiveriger om te gaan ondernemen
Uiteindelijk werden gedragsinzichten van de COVID-19 pandemie het hoofdonderwerp. Voor dit onderzoek zette ze een internationale samenwerking op om data te verzamelen van studenten in tien verschillende (waarvan acht Europese) landen. De link met ondernemerschap bleef. Zo onderzocht de promovendus ook wat de pandemie doet met het voornemen van studenten om te gaan ondernemen. Dit lijkt gemiddeld gelijk te blijven, maar opvallend genoeg gaven mannen juist aan vaker plannen te hebben om te gaan ondernemen en onder vrouwen nam dit voornemen juist af. Wismans: “Er is onder ondernemers al een ‘gendergap’ tussen mannen en vrouwen. Corona lijkt dit gat te vergroten. Dat heeft mogelijk met de risicoperceptie te maken. Vrouwen zijn meer risicomijdend en zien misschien meer hindernissen door corona. Maar om hier harde conclusies over te trekken is meer objectieve data nodig.”
De data (bestaande uit input van 7.400 studenten) leverde nog veel meer interessante bevindingen op, bijvoorbeeld over de naleving van de coronamaatregelen door studenten. Zo bleken studenten die meer impulsief zijn, zich minder aan de coronamaatregelen te houden. Ook bleken mannen de maatregelen gemiddeld minder nauw te nemen, zeker als het gaat om hygiëne (bijv. handen wassen). Verder was opvallend dat er slechts een zwak verband was tussen het naleven van de hygiëne maatregelen (handen wassen) en het houden aan social distancing (bijv. 1.5 meter). “Naleving werd in eerder onderzoek als één type gedrag gezien en op een hoop gegooid. Maar het is dus niet zo dat iemand die afstand houdt ook per definitie zijn handen wast”, stelt de promovendus.
Mondkapjesbeleid dubbel onhandig
Het onderzoek liet ook zien dat naar mate het mondkapjesbeleid strenger is, mensen meer geneigd zijn om mondkapjes te dragen. Waarbij het vertrouwen in de overheid en de duidelijkheid van communicatie de naleving van geldende regels nog versterkt. De data stamt uit de eerste lockdowns van 2020 toen er tussen landen grote verschillen waren en toen de Nederlandse overheid het nut van mondkapjes lang tegensprak. “Wat dat betreft was het beleid van Nederland dubbel onhandig. Er was in eerste instantie geen mondkapjesbeleid en omdat er toen veel vertrouwen was in de overheid gingen mensen er ook geen dragen. Als het beleid dan alsnog verandert, gaat dat ten koste van het vertrouwen en de duidelijkheid van communicatie. Op die manier heeft een mondkapjesplicht vervolgens veel minder effect.”
Het onderzoek onderschrijft voor Wismans het belang om tijdens een pandemie inzichten vanuit de sociale en gedragswetenschap meer mee te wegen. Zo is er in haar ogen nog te weinig besef dat het naleven van de maatregelen en het succes van vaccinatiecampagne grotendeels bepaald wordt door gedrag van de mens. “Er is wel steeds meer aandacht voor inzichten uit de gedragswetenschap, maar daar zit nog veel meer potentie. Ik hoop dat de lessen van deze pandemie leiden tot een toename in het gebruik van gedragsinzichten. Niet alleen voor een mogelijke nieuwe pandemie, maar ook bij andere grootschalige maatschappelijke problemen die vragen om collectieve gedragsverandering, zoals bijvoorbeeld klimaatverandering.”
- Gerelateerde content
- Gerelateerde links
- Meer in het nieuwsdossier 'Impact in tijden van corona'
