Het regende de afgelopen jaren nieuwsberichten over steekincidenten waar minderjarigen bij betrokken waren. Een landelijk messenverbod zou volgens veel bestuurders kunnen helpen om deze problematiek het hoofd te bieden, maar de invoering van een dergelijk verbod laat lang op zich wachten. Daarom nemen verschillende gemeenten nu het voortouw door zelf een messenverbod te introduceren. In het radioprogramma Spraakmakers werd het messenverbod onlangs onder de loep genomen. De stelling luidde: “Er moet zo snel mogelijk een landelijk messenverbod voor minderjarigen.” Frank Weerman, hoogleraar Jeugdcriminologie aan Erasmus School of Law, schoof tijdens de uitzending aan als een van de deskundigen en vertelt dat een messenverbod geen heilige graal is.
Weerman deed het afgelopen jaar in opdracht van Gemeente Rotterdam onderzoek naar wapengeweld onder jongeren. Samen met collega’s vroeg hij een groot aantal jongeren over de kwestie en kwam erachter dat het merendeel van deze jongeren tegen wapenbezit is. “Zij vinden dit helemaal niet normaal”, vertelt Weerman tijdens de uitzending van Spraakmakers. Volgens Weerman zien steeds meer jongeren bovendien het gevaar in van wapenbezit.
Beeldvorming, veiligheid en zelfbescherming
Toch had een klein deel van de ondervraagde jongeren op enig moment een mes of ander wapen op zak. Volgens Weerman doen deze jongeren dit voornamelijk omdat zij zich onveilig voelen en zich willen beschermen. Dit onveiligheidsgevoel is tweeledig. Enerzijds denken jongeren dat het onveilig is op straat door mediaberichtgeving over wapens en criminaliteit op straat. Ook inleveracties van wapens dragen bij aan de beeldvorming dat veel jongeren messen bij zich dragen: soms een reden voor andere jongeren om dit ook te doen. Anderzijds is er voor een deel van de jongeren daadwerkelijk reden om zich op straat onveilig te voelen. “Er zijn ook jongeren die zich met recht bedreigd voelen, en soms mede door hun eigen gedrag vaker in conflicten komen. Dit zijn jongeren die wat meer gericht zijn op de straat of wat impulsiever van aard zijn. Veel van de jongeren die een wapen dragen blijken recent zelf slachtoffer te zijn geworden van geweld”, aldus Weerman.
Waar voor de meesten geldt dat zij een mes of ander wapen ‘enkel’ bij zich dragen ter bescherming, blijkt een klein gedeelte van de jongeren deze daadwerkelijk te gebruiken om te dreigen of iemand te verwonden. “Met deze groep jongeren is echt veel aan de hand”, vertelt Weerman. Hij wijst bijvoorbeeld op jongeren met een problematische thuissituatie waarin ouders vaak afwezig zijn en kinderen zelf hun eten moeten koken, en waarin de jongeren veel op straat leven. Zij hebben daardoor straatwaarden ontwikkeld, zoals anti-politie zijn en geweld acceptabel vinden.
Is een messenverbod voldoende?
Een messenverbod heeft twee kanten, zo stellen verschillende deskundigen die tijdens de aflevering van Spraakmakers aan het woord komen. Een verbod kan enerzijds bijdragen aan normstelling en daardoor wellicht een spil zijn in het doorbreken van de vicieuze cirkel aan geweld zoals we die op dit moment zien op straat. Anderzijds raak je de harde kern-jongeren die met multiproblematiek kampen niet met een verbod. Hier zijn geld, moeite en tijd voor nodig. “Het gaat om echt intensieve programma’s, met hulpverlening, jeugdwerk en rolmodellen”, vertelt Weerman. “Het is dus geen korte-termijnwerk. Het is langdurig investeren.”
Luister het gehele radiofragment hier terug.
- Gerelateerde content
