Lange tijd was het dragen van een toga tijdens promotieplechtigheden enkel voorbehouden aan professoren. Maar dat is nu verleden tijd. Ook binnen Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) is het togabeleid aangepast. Wat houdt deze wijziging in en waarom is hiervoor gekozen?
Na jaren van intensief onderzoek is de promotieplechtigheid het moment waarop de doctorstitel wordt toegekend. Tijdens deze ceremonie verdedigt de promovendus het proefschrift tegenover een commissie van deskundigen. Traditioneel waren het alleen hoogleraren die in toga verschenen, maar die praktijk is inmiddels aan het veranderen.
Rector magnificus Prof.dr.ir. Jantine Schuit licht de aanleiding toe: "Er was al langer discussie over het feit dat de promotor van een PhD-kandidaat altijd een hoogleraar moest zijn, terwijl de dagelijkse begeleiding in de praktijk vaak bij een universitair hoofddocent of universitair docent ligt."
Volgens Schuit speelt deze discussie al zeker tien jaar en heeft deze geleid tot aanpassingen in de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek (WHW). "Sindsdien kan het zogeheten Ius Promovendi – het recht om kandidaten tot doctor te promoveren – ook worden toegekend aan personeelsleden die gepromoveerd zijn."
Een stap richting betere erkenning
Binnen Erasmus Universiteit Rotterdam blijft het Ius Promovendi vooralsnog beperkt tot universitair hoofddocenten, in tegenstelling tot sommige andere universiteiten waar ook universitair docenten dit recht kunnen krijgen.
"Het College voor Promoties (CvP) kijkt naar iemands ervaring", zegt Schuit. "Iemand moet al promotietrajecten op een succesvolle manier hebben begeleid, en is daarbij een onderzoekssubsidie binnengehaald? Dit zijn onder andere de criteria waarop bepaald wordt of aan een universitair hoofddocent het Ius Promovendi wordt toegekend."
De recente wijziging van het togabeleid sluit aan op bredere discussie over erkenning en waardering. Waar eerder alleen hoogleraren een toga mochten dragen tijdens promotieceremonies, mogen vanaf januari 2025 alle commissieleden en begeleiders met het Ius Promovendi een toga dragen binnen onze universiteit. Voor andere academische plechtigheden, zoals de Opening Academisch Jaar en de dies natalis, dragen alleen hoogleraren een toga.
"Het idee is dat we op deze manier recht doen aan de rol die ook niet-hoogleraren spelen in het promotietraject", legt de rector magnificus uit. "De toga is niet alleen een symbool van status, maar benadrukt ook de gelijkwaardige bijdrage van alle begeleiders en beoordelaars. Het is een manier om de expertise en inzet van iedereen zichtbaar te maken."
Balans tussen traditie en vernieuwing
De aanpassing ging niet zonder discussie. Een jaar geleden bespraken de decanen en de toenmalig rector (Annelien Bredenoord, red.) de vraag of en hoe onze universiteit soepeler kon omgaan met het togabeleid. "Er zijn verschillende voorstellen besproken: van het open stellen van het dragen van toga’s voor de gehele promotiecommissie en alle begeleiders, tot het uitbreiden naar iedereen met het Ius Promovendi, of de situatie ongewijzigd laten en het recht om een toga te dragen exclusief voorbehouden aan professoren."
Uiteindelijk heeft het College voor Promoties recent gekozen voor een middenweg. Vanaf januari 2025 betekent dit dat iedereen met het Ius Promovendi in toga deel mag nemen aan de promotieplechtigheid. Dit geldt ook voor begeleiders en leden van de promotiecommissie die aan een andere universiteit dan Erasmus Universiteit Rotterdam verbonden zijn.
Gelijke kansen en waardering
Volgens Schuit past deze wijziging in een bredere trend binnen de Nederlandse academische wereld. "We zien dit ook bij andere universiteiten, zoals in Leiden en Utrecht. Ook daar worden soortgelijke stappen gezet die de hiërarchie binnen academische ceremonies wat minder groot maakt en ook de grote inzet van niet-hoogleraren bij promotietrajecten waardering geeft."
Nog volop in discussie
Toch blijft er ruimte voor verdere discussie. Schuit: "Sommigen pleiten voor een bredere toekenning van het Ius Promovendi – bijvoorbeeld aan alle universitair hoofddocenten of ook in de toekomst mogelijkerwijs aan universitair docenten. Ook zouden we in de komende tijd wat beter kunnen kijken naar mogelijke verschillen tussen faculteiten en hoe het zit met de man/vrouw verhouding. Het is duidelijk dat deze discussie de komende jaren actueel blijft."
Met de invoering van het nieuwe togabeleid zet Erasmus Universiteit Rotterdam een belangrijke stap richting modernisering van academische tradities. Het nieuwe protocol benadrukt niet alleen de gelijkwaardigheid van commissieleden, maar draagt ook bij aan een inclusiever academisch klimaat.
- Professor
- Meer informatie
Jantine Schuit is sinds 1 november 2024 rector magnificus van Erasmus Universiteit Rotterdam en lid van het College van Bestuur. Bekijk Schuit's profiel.
- Gerelateerde content
