Muziek brengt mensen letterlijk in beweging

Marketeers spelen steeds meer in op de verbeeldingskracht van muziek. Via ‘place-branding’ en ‘city marketing’ geven zij steden een ander aanzien, waarbij muziek, film en tv een steeds grotere rol spelen. De gedachte is dat muziektoerisme bedrijvigheid stimuleert en een ander publiek trekt door een plek een nieuwe identiteit te geven. Liverpool is een succesvol voorbeeld van deze strategie: de muzikale erfenis van The Beatles heeft de afgetakelde binnenstad een nieuw elan gegeven. Op dit moment is echter weinig bekend over waarom dit voor sommige steden wel werkt en voor andere niet, en onder welke omstandigheden muziek leidt tot toerisme.

Soorten muziektoerisme
Bolderman beschouwt in haar proefschrift ‘Musical topophilia. A critical analysis of contemporary music tourism’, muziektoerisme als een vorm van ‘muzikale topofilie’: luisteraars bouwen een band op met een plaats aan de hand van muziek. U2 fans kijken bijvoorbeeld heel anders naar de Bonavox hoortoestellenwinkel in Dublin dan de gemiddelde toerist. Voor U2 fans is het de zaak waar Bono zijn naam aan ontleend heeft; mensen die niks met U2 hebben, lopen er waarschijnlijk ongemerkt langs. Voor haar onderzoek reisde Bolderman niet alleen naar Dublin, maar ook naar Bayreuth voor Wagner toerisme, naar Stockholm voor ABBA toerisme, naar Praag voor een jazz workshop, naar Corfu voor een workshop klassieke muziek, en naar Miltown Malbay voor een workshop Ierse muziek. Daarnaast interviewde ze toeristen over hun ‘vakantiemuziek’ – de muziek die ze verzamelen in streamingdienst Spotify om mee te nemen op vakantie.

Verbinding tussen muziek en plaats
Op basis van de interviews en verwerkreizen, ontwikkelt Bolderman een theorie om de relatie tussen muziek en toeristische bestemmingen te begrijpen. Volgens Bolderman stimuleert muziek de verbeelding en legt daarmee de basis voor een muzikale topofilie. Vervolgens gaan sommige luisteraars op reis om hun liefde voor muziek en plaats tastbaar te maken, door ergens rond te kunnen lopen en de plaats fysiek te ervaren. Deze reiservaringen versterken de liefde voor zowel muziek als plaats, waarmee ook de verbinding tussen muziek en plaats versterkt wordt.

Een plek voor jezelf
Daarmee draagt muziek aan de ene kant bij aan de populariteit van en de affiniteit met bepaalde plaatsen. Aan de andere kant kunnen luisteraars via het bezoek aan bepaalde plaatsen dichterbij de ongrijpbare aard van muziek komen. Zo kan muziek functioneren als een hulpmiddel om jezelf een plaats te geven in een veranderende wereld; een hulpmiddel waarmee het ontastbare te hanteren is – je geeft je omgeving een soundtrack –, en waardoor de tastbare wereld betoverd raakt met iets dat zich aan het zicht onttrekt.