Krijgen jongere mensen voorrang op de ic?

Er zijn ruim twee miljoen ongevaccineerde 18-plussers in Nederland. De overgrote meerderheid van de volwassenen is wél volledig ingeënt. Maar die kleine minderheid zorgde in oktober wel voor zeventig procent van de ic-opnames.

Wat als de ic-afdelingen vol komen te liggen? De vraag of een ingeënte coronapatiënt voorrang moet krijgen op een ongeprikte patiënt, laten we even voor wat die is. Maar wat als iemand van vijftig en iemand van zeventig opgenomen moet worden, en er is maar een bed beschikbaar?

Artsen zeggen: jongere patiënt moet voorrang krijgen

Voor dit doemscenario hebben artsen een draaiboek. Dat schrijft voor dat leeftijd een relevant criterium is. Oftewel: de patiënt van vijftig krijgt voorrang. Maar dat stak minister voor medische zorg Tamara van Ark. We moeten loten, klonk het in de politiek. Anders is het leeftijdsdiscriminatie. Gezondheids-econoom Arthur Attema van de Erasmus Universiteit Rotterdam wilde weleens weten hoe Nederland zelf denkt over leeftijd in de zorg.

‘We hebben een representatieve steekproef van duizend mensen genomen’, vertelt Attema. De stelling was bijvoorbeeld: er zijn honderd zieke mensen van twintig en honderd zieke mensen van tachtig. En er is een medicijn waarmee we een van deze groepen een jaar lang gezond kunnen maken. Heb je een voorkeur voor een van de groepen? ‘Mensen kiezen dan voor de jongeren’, zegt Attema. ‘Ook als ze moeten kiezen tussen zestig mensen van twintig en honderd mensen van tachtig hebben ze een voorkeur voor de jongeren.’

Ouderen hebben al van het leven kunnen genieten

Ook oudere deelnemers aan het experiment gunnen de jongere zieken eerder het medicijn. Hoe komt dat? ‘Jonge mensen hebben minder van het leven kunnen genieten dan oudere’, zegt Attema. ‘Dat kan meespelen. En ze hebben hun goede gezondheid harder nodig. Ze moeten aan het werk, ze hebben kinderen.’

In hun draaiboek schrijven de artsen dat ze rekening willen houden met leeftijd, omdat alle mensen een gelijke kans moeten hebben om alle levensfases te doorlopen. De patiënt van zeventig heeft al twintig levensjaren meer gehad dan die van vijftig. En heeft daardoor meer kans gehad om bijvoorbeeld het eerste fietstochtje zonder zijwieltjes te maken met de oudste kleindochter. Die jaren heeft de vijftiger nog te goed.

Bij jongere mensen is meer winst te halen

Bij jongere patiënten zijn daarnaast simpelweg meer levensjaren te halen, legt Attema uit. Stel dat beide zieken 85 jaar oud zullen worden als ze zouden genezen. Dan win je met de vijftiger 35 levensjaren, met de zeventiger haal je er vijftien. ‘Leeftijdsdiscriminatie!’, zegt de politiek desondanks. Discriminatie? Dat weerleggen de artsen in hun draaiboek. Ze wijzen erop dat iedereen de verschillende leeftijden kan doorlopen. ‘De mening van de Nederlandse bevolking komt overeen met wat in het draaiboek staat’, zegt Attema, ‘en niet met wat de minister heeft gezegd.’