Samen met jongeren op zoek naar oplossingen voor maatschappelijke problemen. Dat doen psychologen Suzanne van de Groep en Lysanne te Brinke samen met het YoungXperts team. Op dit moment focussen ze zich op de klimaatcrisis. “Het thema leeft bij jongeren, meer dan 75% maakt zich zorgen.”
We horen veel over de klimaatcrisis, maar we horen niet vaak hoe jongeren hierover denken. Terwijl zij degenen zijn die het meest te maken krijgen met de gevolgen van klimaatverandering. “Daarnaast zijn jongeren extra vatbaar voor angst over dit onderwerp mede door veranderingen in het brein in de tienerjaren”, vertelt Van de Groep.
Aan de andere kant zijn er ook jongeren die nog nooit over het klimaat hebben nagedacht. “Dat kan allerlei redenen hebben. Bijvoorbeeld omdat in arme gezinnen andere problemen spelen. Dan is er weinig ruimte om met klimaat bezig te zijn. Daarom zijn we in 11 brainstorms met 114 jongeren in gesprek gegaan om precies te achterhalen hoe dit onderwerp leeft bij jongeren”, aldus Te Brinke.
De uitkomsten zijn gebundeld in het manifest ‘Jongerenperspectief op de klimaatcrisis’. Op 11 juni overhandigden de wetenschappers het manifest aan de toenmalige Minister voor Klimaat en Energie Rob Jetten. Bekijk het manifest online.
Strijdbaar ondanks stress
Hoe meer jongeren zich zorgen maken over het klimaat hoe lager hun welzijn, en hoe meer zorgen ze hebben over de toekomst. Aan de andere kant zagen de onderzoekers dat jongeren zich heel graag inzetten, en dat dat ze ook kracht kan geven. Lysanne: “Jongeren maken echt een verschil. We weten uit onderzoek dat ze heel goed out-of-the-box denken en dat ze hun ouders effectief kunnen motiveren om iets voor het klimaat te doen.”
Via vragenlijsten en brainstormsessies met jongeren verzamelden de wetenschappers van het YoungXperts team alle informatie. Suzanne: “Het ging ons om de gedachtes en ideeën die bij jongeren spelen. Daar is het onderzoek op gebaseerd, de beleefwereld van jongeren.”
Uit het onderzoek komen twee concrete actiepunten:
- Jongeren willen een jongerenparlement of generatietoets, zodat kan worden getoetst of de komende generaties die nog niet mogen stemmen het eens zijn met het beleid.
- Jongeren willen dat klimaatonderwijs een vast onderdeel wordt op de middelbare school. Ongeacht welk niveau en met aandacht voor een geïntegreerde aanpak. Bijvoorbeeld niet alleen iets leren bij aardrijkskunde, maar juist vanuit meerdere vakgebieden nadenken over problemen en oplossingen.
Liever samen dan alleen
In het onderzoek gaven veel jongeren aan dat er iets moet gebeuren tegen klimaatverandering. Maar wat? “Jongeren zien het aanpakken van klimaatproblemen als een gezamenlijk proces. Ze willen niet in hun eentje opdraaien voor alle problemen en krijgen er juist energie van samen aan de slag te gaan. Bijna 75% van de ondervraagden geeft aan dat we als samenleving de verantwoordelijkheid dragen. Ze denken aan meer klimaatregels voor bedrijven, meer duurzame energie produceren en meer ruimte voor de natuur. Slechts 25% vindt dat we vooral zelf meer moeten doen. Zoals minder consumeren, minder vliegen en minder vlees eten”, aldus Te Brinke. “Dat voelt voor jongeren soms als een druppel op een gloeiende plaat.”
“Samenwerken geeft de jongeren ook een beter gevoel. Bij het onderwerp afval scheiden zagen we dat ook. Jongeren vertelden dat ze het liever gezamenlijk oppakken dan individueel. Je voelt je dan onderdeel van een groter geheel, je maakt voor je gevoel meer impact en dat maakt het ook leuker om je in te zetten voor het klimaat.”
Klimaatonderwijs voor jongeren
Jongeren zeggen op school weinig te leren over de klimaatcrisis. En als het erover gaat sluit het niet goed aan bij hun belevingswereld. Lysanne: “Nu komt stikstof terug bij biologie of aardrijkskunde. Maar dat is vaak heel technisch. Pak een concreet onderwerp. Bijvoorbeeld wat we moeten doen als een groot deel van Nederland onder water staat. Dat spreekt de belevingswereld van jongeren aan.”
Een andere tip van de jongeren zelf: op excursie! “Bedrijven of instanties leggen dan uit wat ze doen voor het klimaat. Dat ontlast ook weer de leraren, want wij zien ook wel dat je niet alle verantwoordelijkheid voor veranderingen in het onderwijs bij docenten kan neerleggen. Zij hebben het al druk genoeg.”
Blijf positief
De wetenschappers hopen dat beleidsmakers met hun adviezen aan de slag kunnen. Het manifest met alle aanbevelingen ligt er. “Beleidsmakers weten vaak zelf wel met welke pijlers ze aan de slag willen. Wat ze niet zo goed weten is hoe ze jongeren kunnen betrekken bij dit soort initiatieven en hun stem mee kunnen nemen. Hopelijk helpt ons manifest daarbij”, vertelt Van der Groep.
Te Brinke benadrukt om bij de initiatieven vooral positief te blijven. “Angst kan verlammend werken. Jongeren kunnen dan een wanhopig of moedeloos gevoel krijgen. En ze komen zeker niet in actie als ze het gevoel hebben dat ze er toch niks aan kunnen doen.”
- Universitair Docent
- Universitair Docent
- Meer informatie
Hoe ontwikkelen adolescenten zich tot mensen die een bijdrage leveren aan de samenleving? In het Erasmus SYNC lab onderzoeken wij de dynamische ontwikkeling van het brein van adolescenten. Meer over Erasmus SYNC lab
Hoe maak je als jongere keuzes? Waarom lukt dat de één beter dan de ander? Dat proberen wij te begrijpen met YoungXperts. YoungXperts is een initiatief van het SYNC lab. Meer over YoungXperts
Op 11 juni overhandigde het YoungXperts team een manifest aan toenmalig Minister voor Klimaat en Energie Rob Jetten over het jongerenperspectief op de klimaatcrisis. Bekijk het manifest
- Gerelateerde content
