Kind van de rekening? Wat ruzie tussen ouders met kinderen doet

Dat ouders meningsverschillen hebben is onvermijdelijk. De manier waarop ouders omgaan met meningsverschillen en de inhoud van ruzies kunnen gedrag van kinderen sterk beïnvloeden. Het belang van de ouderlijke partnerrelatie voor kinderen is daarom groot. Dit blijkt uit het proefschrift ‘Gelukkige ouders, gelukkige kinderen?’ van kinder- en jeugdpsycholoog Willemijn van Eldik dat zij op 30 september heeft verdedigd aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

De manier waarop ouders omgaan met meningsverschillen en de inhoud van ruzies kunnen kinderen sterk beïnvloeden. Van Eldik heeft zich niet beperkt tot verbale of fysieke agressie tussen ouders, maar heeft voor het eerst ook andere interactievormen, zoals conflictvermijdend of verzoenend gedrag, bestudeerd. Daarbij is ze nagegaan of deze conflictvormen even sterk samenhangen met agressief en depressief gedrag van kinderen. De inhoud van de conflicten speelt ook een belangrijke rol. Opvoedingsgerelateerde conflicten, bijvoorbeeld over het geven van straf bij ongewenst gedrag, hangen het sterkst samen met agressie bij kinderen.

Wijze van omgaan met meningsverschillen bepalend

Het onderzoek laat zien dat de manier waarop ouders met meningsverschillen omgaan sterk uitmaakt, zowel voor jongens als voor meisjes, voor jonge kinderen en voor pubers. Allereerst laten kinderen meer agressief en depressief gedrag zien wanneer ouders verbale of fysieke agressie gebruiken. Maar ook wanneer ouders juist in een soort stilzwijgen zijn beland en het hen niet meer lukt over meningsverschillen te praten, lijden kinderen hier even sterk onder.

Meningsverschillen hoeven kinderen niet per definitie negatief te beïnvloeden. Uit het onderzoek blijkt namelijk ook dat wanneer ouders verzoenend gedrag tonen, kinderen geen last hebben van ouderlijke conflicten. Dit kan verklaard worden doordat ouders een belangrijk sociaal rolmodel voor hun kinderen zijn. Door naar elkaar te luisteren, begrip te tonen en oplossingen aan te dragen, leren zij hoe meningsverschillen die eigen zijn aan relaties constructief opgelost kunnen worden. Dit lijkt positief bij te dragen aan hun ontwikkeling.

Kinderen spelen ook zelf een rol

Een belangrijke bevinding is dat kinderen een actieve bijdrage kunnen hebben aan de partnerrelatie. Enerzijds blijkt dat meer agressief gedrag van kinderen kan leiden tot een lagere kwaliteit in de ouderlijke partnerrelatie. Anderzijds blijkt dat wanneer adolescenten meer depressief gedrag ervaren, ouders minder agressief conflictgedrag gebruiken.

Implicaties voor de praktijk

De bevindingen van dit onderzoek benadrukken het belang van de ouderlijke partnerrelatie voor kinderen. Daarom roept van Eldik jeugdhulpverleners op om standaard aandacht te besteden aan de partnerrelatie in preventie gezinsprogramma’s en jeugdinterventies. Meningsverschillen zijn nu eenmaal onvermijdelijk. Maar het constructief oplossen van deze conflicten biedt ook kansen.