Het lijkt bijna vaste prik te worden: een studentenvereniging die aan het begin van het collegejaar negatief in het nieuws komt door ongeregeldheden bij de ontgroening. De samenleving en universiteiten zijn streng als het gaat om grensoverschrijdende ontgroeningen. EenVandaag stelde Joost Nan, hoogleraar Straf- en Strafprocesrecht aan Erasmus School of Law, vragen over wat wel en niet mag bij ontgroeningen en wanneer het strafrecht mogelijk een rol speelt.
Ontgroeningen hebben in het strafrecht tot op zekere hoogte een bijzonder karakter, omdat het in de rechtspraak wordt gezien als een sport- en spelsituatie. Bij voetbal is een sliding die niet volgens de regel verloopt bijvoorbeeld niet gelijk een strafrechtelijke mishandeling. Uiteraard maakt de spelsituatie een ontgroening niet immuun voor het recht: “Alleen als het binnen de perken blijft”, legt Nan uit. “Tijdens zo'n kennismakingsperiode kan het voorkomen dat mensen zich beledigd voelen, maar dat is niet voldoende om iemand strafrechtelijk te vervolgen.”
Het strafrecht stelt duidelijke grenzen aan ontgroeningen: “Bij heftige zaken maakt het strafrecht geen uitzonderingen meer. Als je tijdens de ontgroeningsperiode iemand zwaar mishandelt, als je iemands privacy schendt of als je iemand heel ongezonde dingen te eten geeft, dan is het geen spelletje meer. Als een situatie levensbedreigend is of de dood heeft veroorzaakt, is de kans groot dat daar een gevangenisstraf tegenover staat. Bij een minder zwaar incident, zou je eerder aan een taakstraf kunnen denken.”
Afspraken met universiteiten
Doen de universiteiten dan niets om ontgroeningen aan banden te leggen? “Als het gaat om grensoverschrijdend gedrag, nemen universiteiten er zeker wel afstand van. Universiteiten maken namelijk afspraken met besturen van studentenverenigingen. Die verenigingen horen zich daaraan te houden. Als blijkt dat dat niet het geval is, dan wordt daarnaar gehandeld”, legt Nan uit.
Voor buitenstaanders van studentenverenigingen is het nut van ontgroeningen niet makkelijk te vatten, waardoor ook de vraag rijst waarom ontgroeningen niet verboden worden als er regelmatig misstanden ontstaan. Volgens Nan is dat makkelijker gezegd dan gedaan: “Het zit wel zo ingebakken in de universitaire wereld, dat ik het niet zo snel zie gebeuren dat het helemaal verboden wordt. Dan zou het structureel fout moeten gaan. Daarmee wil ik niet zeggen dat er geen misstanden zijn die niet de media halen.”
Leestafel zooien
Wanneer ontgroeningen of andere studententaferelen leiden tot strafvervolging, staat de setting van het vermeende strafbare gedrag vaak centraal. Een bekend voorbeeld is de zaak ‘Leestafel zooien’ bij studentenverenging Minerva in Leiden, vertelt de hoogleraar Strafrecht: “De regel was: als de bestuurstafel vanuit de sociëteit op straat komt te staan, dan moet het bestuur aftreden. Tijdens een huisreünie hebben een aantal (oud-)leden geprobeerd die tafel, die honderden kilo's woog, buiten te krijgen. Iemand van het bestuur probeerde dat tegen te houden. Dat ging niet goed. De tafel viel op het bestuurslid, waarna hij twee polsen brak. Dat heeft geleid tot een strafzaak, een geweldsmisdrijf. Bij zulk soort zaken, maar ook bij zaken die gaan over ontgroeningen, houdt de rechter enerzijds rekening met het volgende: in hoeverre is iets lollig bedoeld in een studentikoze setting en in hoeverre schieten mensen door?”
- Professor
- Meer informatie
Klik hier voor het hele bericht van EenVandaag.
- Gerelateerde content
