Het grote belang van de ECB in de Zuid-Europese kapitaalmarkt

In een artikel van het Financieele Dagblad van 22 december 2021 beargumenteert Andrea Enria, hoofd van het bankentoezicht van de Europese Centrale Bank (ECB), dat de bancaire sector veel sterker geïntegreerd moet worden dan nu het geval is. Zo zouden banken in andere landen de klappen van grote verliezen kunnen opvangen: ‘Ik denk dat politici de positieve effecten onderschatten van een meer geïntegreerde bancaire sector. Kijk naar de VS. Daar is de private risicodeling veel groter. Banken die over het hele land actief zijn kunnen een schok opvangen die in één staat optreedt met de winsten die in andere staten worden gegenereerd. Toen hier de banken in Spanje, Ierland en Griekenland in de problemen kwamen, werd deze crisis binnen de eigen markt van de banken opgelost. Dat is veel minder efficiënt. En dan is er ook nog het punt dat de eindgebruikers profiteren van lagere prijzen door de concurrentie in een volledig geïntegreerde, eengemaakte markt.’

Spreads onder invloed van de ECB

Echter, hoogleraar Arnold is het hier niet mee eens en stelt dat de opvatting van Enria niet genuanceerd genoeg is: ‘Volgens Andrea Enria hoeven we ons geen zorgen te maken over de blootstelling van Italiaanse banken aan Italiaanse overheidsschuld. Kijk naar de spreads in de markt, zo stelt de bankentoezichthouder, dan zie je dat overheidsschuld helemaal niet zo risicovol is. “Met dank aan de ECB”, had Enria erbij moeten zeggen. Immers, zonder het opkoopbeleid van de ECB zouden de spreads op Zuid-Europese overheidsschuld nooit zo laag zijn geweest. Zodra er in de markt ook maar enige twijfel ontstaat over de bereidheid van de ECB om de overheidsfinanciën te stutten, lopen de spreads weer op.’

Het eigenlijke doel van de ECB

Arnold: ‘Vanzelfsprekend kan een centrale bank altijd garant staan voor overheidsschulden en daarmee het kredietrisico elimineren. Maar zo hebben we het bij de introductie van de euro niet afgesproken. De ECB is er immers om te waken over de prijsstabiliteit, niet om overheden goedkoop te financieren. De hoge concentraties van overheidsschuld op de Europese bankbalansen hinderen de ECB bij de uitvoering van deze taak. De macro-economische vooruitzichten zijn goed genoeg om het monetair beleid uit de crisisstand te halen. Maar de afbouw van het opkoopprogramma gaat tergend langzaam. De ECB is bang dat de spreads zullen oplopen en dat de waardedaling van Zuid-Europese overheidsschuld de stabiliteit van het financiële stelsel bedreigt.’