In een radio-uitzending van NPO Radio 1 is Sophie van der Zee, universitair docent toegepaste economie aan Erasmus School of Economics, te gast. Hierin gaat zij in op de resultaten van een recent onderzoek van de Amerikaanse Rutgers University en bespreekt ze de vormen van en meest voorkomende redenen om te liegen.
Van der Zee benoemt dat onder meer uit haar eigen onderzoek blijkt dat liegen negatieve emoties opwekt, waaronder stress, angst, boosheid en schuldgevoel. De toegevoegde waarde van een recent onderzoek van de Rutgers University blijkt uit de volgende conclusie. Op het moment dat een deelnemer meer geld kreeg voor zijn of haar leugen, nam het schuldgevoel toe. Dit is een novum. De proefpersonen gingen zich echter niet oneerlijker gedragen naarmate de prijs die zij hiervoor kregen toenam.
Marktplaatsfraude
In gevallen van zogenoemde marktplaatsfraude liegt men door gebreken van een product dat te koop wordt aangeboden niet te noemen. Op lange termijn kan dit uiteraard leiden tot reputatieschade. 74% van de proefpersonen in het onderzoek loog op het moment dat zij daar de gelegenheid toe hadden.
Archetypen van liegen
Van der Zee onderscheidt grofweg vier manieren waarop mensen kunnen liegen. Ten eerste kan iemand bewust een verkeerd beeld op een ander overbrengen. In dat geval weet diegene dus dat dat beeld onjuist is. Ten tweede kan iemand informatie achterhouden om een beeld te creëren. Ook is het mogelijk om iets zo groot mogelijk te maken, tot slot kan uiteraard ook het tegenovergestelde: het minimaliseren of bagatelliseren van iets. In de meeste gevallen liegen mensen omdat ze iets niet willen doen, vervolgens omdat ze ergens niet over willen praten, om een ander te beïnvloeden of zodat een ander zich geen zorgen hoeft te maken. Soms zijn leugens dus ook sociaal van aard.
- Universitair Docent
- Meer informatie
U kunt de radio-uitzending van NPO Radio 1, 6 december 2022, hier beluisteren.
