Een opmerkelijke eigenschap van taal is dat deze reflexief is: een belangrijk ding waar we over praten is de taal zelf. In zijn proefschrift ‘’Praten over praten: Een ecologisch-enactief perspectief op taal’’ onderzocht promovendus Jasper van den Herik de functie van dit reflexieve taalgebruik in de context van recente ontwikkelingen in de cognitiefilosofie. Op 6 juni verdedigt hij zijn proefschrift aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zijn promotietraject was onderdeel van het NWO project ‘’Woorden en getallen zonder franje. Een enactieve benadering van taal en wiskunde’’ onder leiding van prof.dr. F.A. Muller.
Taal en cognitie
Volgens de meeste cognitiewetenschappers denken wij met ons brein. Cognitie, een technische term voor denken, is informatieverwerking in het brein. In zo’n visie is taal een middel om informatie vanuit één brein naar een ander brein te verplaatsen. Er is echter ook een groeiende groep cognitiewetenschappers ontevreden met dit model. Zij benadrukken het belang van het lichaam en de sociale en materiële gesitueerdheid van het denken. Om het denken te begrijpen kunnen we ons niet beperken tot het brein, maar moeten we het lichaam en onze sociale praktijken ook in ogenschouw nemen.
Het belang van het lichaam en de sociale en materiële gesitueerdheid van het denken
In zijn proefschrift stelt Van den Herik dat als we vertrekken uit deze belichaamde en gesitueerde kijk op denken we taal in eerste instantie moeten zien als sociale handeling. Taal krijgt zijn betekenis niet doordat het informatie transporteert, maar door de functie die het vervult in sociale interactie. De betekenis van taal kan hiermee niet gereduceerd worden tot individuele breinen, maar ontstaat in sociale interactie. De reflexiviteit van taal is van groot belang om dit proces te begrijpen. Reflexief taalgebruik heeft namelijk een normatieve functie: telkens wanneer we iemand de betekenis van een woord uitleggen, vragen wat hij bedoelt, van mening verschillen of een woord beledigend is, of een ander zijn taalgebruik corrigeren, (her)bepalen we de eigenschappen van taal.
Het in dit proefschrift ontwikkelde perspectief dient twee functies. Allereerst draagt het bij aan een belichaamde en gesitueerde verklaring van typisch menselijke vormen van cognitie. Ten tweede werpt het nieuw licht op filosofische problemen met betrekking tot taal, zoals de aard van talige kennis, de oorsprong van semantische inhoud en talige normativiteit.
- Promovendus
- Meer informatie
Neem voor meer informatie over de ceremonie contact op met Evaline Bender, communicatiemedewerker van de Erasmus School of Philosophy, via 010-4088980 of per e-mail: bender@esphil.eur.nl.
- Gerelateerde content
