Gezond en veilig organisatieklimaat cruciaal voor behoud medewerkers in de zorg

De verbetering van het organisatieklimaat is volgens Bronkhorst een belangrijk aangrijpingspunt om gezonder en veiliger te werken in de zorg. Investeren in een dergelijk organisatieklimaat zal in de nabije toekomst steeds belangrijker worden om ook op de lange termijn in ons land de zorg te kunnen leveren die nodig is.

Werken in de zorg brengt specifieke gezondheidsrisico’s met zich mee. De lichamelijke en geestelijke belasting van het werk is enorm en de komende jaren zijn er nog eens duizenden mensen extra nodig om in de groeiende vraag naar zorg te kunnen voorzien.

Verschil in zorg door medewerkers zelf
Bronkhorst startte haar promotieonderzoek door geanonimiseerde en geaggregeerde gegevens over de mate waarin zorgmedewerkers zelf zorg gebruiken onder de loep te nemen. Hieruit bleek dat het aandeel medewerkers dat naar de fysiotherapeut gaat of psychische zorg gebruikt aanzienlijk verschilt binnen vergelijkbare zorgorganisaties in dezelfde branche.

Beleving van medewerkers
Om deze verschillen tussen zorgorganisaties te verklaren onderzocht Bronkhorst in haar proefschrift ‘Healthy and Safe Workplaces in Health Care. Examining the role of safety climate’ de rol van een gezond en veilig organisatieklimaat. Ze omschrijft een gezond en veilig organisatieklimaat als de beleving die medewerkers binnen een organisatie hebben van het beleid, de procedures en de dagelijkse praktijk rond gezond en veilig werken.

Grootschalig onderzoek onder zorgmedewerkers
Bronkhorst onderzocht met onder meer een vergelijkende case-study en een vragenlijst onder bijna 11.000 zorgmedewerkers welke effecten het organisatieklimaat heeft op de gezondheid en veiligheid van medewerkers. Medewerkers binnen zorgorganisaties met een hogere score op een gezond en veilig organisatieklimaat blijken minder klachten aan het bewegingsapparaat te ervaren en minder emotioneel uitgeput te zijn. Ook ligt het aandeel medewerkers dat verzuimt, zorg gebruikt en naar het werk komt terwijl men eigenlijk ziek is, lager.

Een werkende interventie
Bronkhorst toetste binnen vijf zorgorganisaties een interventie waarmee de beleving van gezond en veilig werken in de zorg kan worden verbeterd. Zorgmedewerkers die het programma hebben gevolgd zijn niet alleen positiever geworden over het organisatieklimaat, maar gedragen zich ook gezonder en veiliger in vergelijking met een controlegroep. Daarnaast blijkt dat voor het meest optimale effect van het interventieprogramma voldoende aandacht besteed moet worden aan de manier waarop het geïmplementeerd wordt, en dan met name aan de rol van de direct leidinggevende en de daadwerkelijke veranderingen op de werkvloer die de interventie teweeg brengt.