Games schadelijk voor jongeren? Ze kunnen juist helpen bij behandelen depressies.

Het is bekend dat mensen snel vaardigheden leren als ze een game spelen, zegt Engels: “Het Amerikaanse leger gebruikt al heel lang games om soldaten psychologisch voor te bereiden op stressvolle gevechtssituaties.” De geestelijke gezondheidssector is wat traditioneler ingesteld erkent hij: “Therapeuten worden vooral getraind in het voeren van face-to-face gesprekken. Trouwens, gelukkig maar, want er gebeurt echt veel goeds in therapiesessies. Die gaan zeker niet vervangen worden door games.”

“Maar games kunnen wel iets wat met normale therapie soms lastig lukt: jongeren lang boeien. Uitval is een groot probleem bij de behandeling van jongeren, net als stigma rond het hebben van psychologische problemen. Jongeren vinden het vaak lastige er met elkaar over te praten. Met deze onderzoekslijn probeer ik een behandelmethodiek te ontwikkelen die effectief is, jonge cliënten lang betrokken houdt en de stap naar behandeling verkleint.”

Een van de games waar Engels betrokken bij was is MindLight, waarin de hoofdpersoon zijn oma moet redden uit een spookhuis. De speler krijgt een headset op het hoofd die stressreacties van de speler registreert. Dat signaal wordt doorgegeven aan het lampje op het hoofd van het spelkarakter. Door zich tijdens enge situaties te focussen op rustpunten in beeld, neemt de angst en stress af en gaat het lampje harder branden. Het lampje wordt vervolgens gebruikt om puzzels op te lossen. Zo leren kinderen spelenderwijs hun angstklachten onder controle te krijgen. “De resultaten van het spelen van het spel zijn vergelijkbaar met die van normale cognitieve therapie. Ook houden de effecten even lang aan”, zegt Engels hierover.

Het spel MindLight werd in 2013 uitgebracht door The PlayNice Institute

Depressieve vriendin

Om depressie in schoolklassen beter bespreekbaar te maken ontwikkelde hij samen met collega-onderzoekers de virtuele depressieve vriendin Lisa. Alle kinderen in de klas leren haar tijdens het spelletje op hun mobiele telefoon kennen als een lusteloos meisje dat niet uit bed wil komen. Als ze de gordijnen van haar kamer opentrekken om haar op te fleuren, laat Lisa de volgende ochtend via een appje de speler geïrriteerd weten dat ze daar niet van gediend is.

Doordat Lisa elke dag naar iedereen berichtjes stuurt over het effect van hun interventies, raken kinderen met elkaar in gesprek over wat nou de beste aanpak is in dit geval. De reacties van leerlingen zijn wisselend, zegt Engels: “Veel kinderen gaan echt op zoek naar wat het beste werkt, maar kinderen die in hun jeugd wat minder empathische vaardigheden hebben ontwikkeld, vinden Lisa soms maar een maar behoorlijk irritante vriendin en haken dan af.”

Na vijf dagen spelen worden de leerlingen verrast door de ‘echte’ Lisa, een ervaringsdeskundige die in de klas komt vertellen dat dit haar leven was van twintig jaar geleden. Lisa legt uit dat je depressie als kind niet zelf kan oplossen en dat het in dit geval beter is om een volwassene, en uiteindelijk een professional erbij te halen.

Hoewel de voorlopige resultaten hoopvol zijn erkent Engels dat het niet eenvoudig is om games op grote schaal in te gaan zetten in de geestelijke gezondheidszorg: “Laten we eerlijk zijn, het ontwikkelen van games is duur. Ook vind ik dat we alleen games moeten gebruiken in behandelingen als we echt zeker weten dat ze werken. Dat vraagt om goed onderzoek en ook dat is duur en kost tijd.”

“Maar die inspanningen zijn het wat mij betreft waard. Een op de vier volwassenen krijgt in hun leven te maken met depressie en dat gaat ten koste van levensgeluk, veroorzaakt veel ziekmeldingen en maatschappelijke kosten. Ook is depressie een van de grootste oorzaken van zelfmoord. Waarom zouden we dan niet alles inzetten wat we maar kunnen verzinnen?”