'Financiële prikkels niet genoeg om patiënt voor goedkope zorg te laten kiezen'

Verzekeraars zouden daarom de samenwerking met huisartsen moeten opzoeken, betogen drs. Nanne van Velzen, drs. Stéphanie van der Geest en prof.dr. Marco Varkevisser, zorgeconomen van Erasmus School of Health Policy & Management die onderzoek naar de zorgsturing deden.

'Door met hen objectieve informatie te delen over de verschillen in kwaliteit en kosten tussen ziekenhuizen, ontstaan er meer mogelijkheden voor de verzekeraars om via de keuzes de doelmatigheid van de Nederlandse gezondheidszorg verder te bevorderen,' schrijven ze in een artikel dat donderdag in economenvakblad ESB verscheen.

Bij die doelmatigheid gaat het hier dan vooral om de kosten van behandelingen. Die kunnen per ziekenhuis sterk uiteenlopen, zonder dat bijvoorbeeld de kwaliteit van de zorg daar duidelijk aanleiding toe geeft. Waar de verschillen dan wel vandaan komen, hebben onderzoekers nog niet kunnen vaststellen.

Verzekerde kiest zelf

Zorgverzekeraars moeten met het polisgeld van verzekerden goede zorg voor een goede prijs inkopen. Als een ziekenhuis goedkoper is bij gelijke kwaliteit, ligt het dus voor de hand dat de verzekeraar zijn klanten daar het liefst naartoe ziet gaan — maar de klant mag zelf kiezen.

Er zijn nu al wel financiële prikkels waarmee klanten gestuurd kunnen worden. Zo kan de verzekeraar korting geven op het eigen risico bij bepaalde zorgverleners. En als een ziekenhuis niet is gecontracteerd, hoeft de verzekeraar niet de volledige behandeling te vergoeden. Maar deze prikkels halen weinig uit, zegt mede-auteur drs. Nanne van Velzen, en een extra instrument zoals een eigen bijdrage zou dus goed van pas kunnen komen.

Eerste vingeroefening

Voor het donderdag gepubliceerde onderzoek gebruikten de economen een enquête. Daaruit bleek dat klanten 25% vaker voor het goedkopere voorkeursziekenhuis zouden kiezen, als ze voor de dure optie een eigen bijdrage moeten betalen van €250 of €500. Maar als de patiënt een goede ervaring zou hebben met het duurdere ziekenhuis, of als de huisarts hem die kant opstuurt, blijft van dat effect niets meer over.

Mensen zijn dus bereid om te betalen voor het ziekenhuis dat ze kennen of dat ze aangeraden wordt. Voor verzekeraars is het daarbij zaak om in gesprek te gaan met de verwijzende huisarts.

'Deze studie was een eerste vingeroefening,' zegt Van Velzen. Vervolgonderzoek zou bijvoorbeeld de prikkels in de praktijk uitgebreider kunnen testen, en kunnen bekijken hoe een eigen bijdrage zou kunnen werken zonder dat de toegankelijkheid van zorg voor lagere inkomens in gevaar komt.