Tijdens de afgelopen zomers daalde het waterpeil in Nederland onder een acceptabel niveau. De waterdruk moest in verscheidene regio's verlaagd worden. Hoe gaan drinkwaterbedrijven zich aanpassen aan klimaatverandering? In een opinie-artikel van Het Financieele Dagblad beargumenteert hoogleraar empirische economie van de publieke sector aan Erasmus School of Economics Elbert Dijkgraaf dat de winstregulering aanpassing vereist.
Eén zaak is glashelder: om een betrouwbaar niveau van gezond, schoon en duurzaam drinkwater te behouden, is het noodzakelijk om extra te investeren in productie- en distributiecapaciteit. In de komende tien jaren zullen de investeringen met minstens 60% moeten stijgen om tot de benodigde uitgaven van 6,7 miljard euro te komen. Maar hoe gaan we dit financieren?
Huidige situatie
In de huidige situatie stelt de overheid eens in de paar jaren een maximaal winstniveau vast. De bestemming van deze winst staat vast: de winst wordt gebruikt om de kosten van vreemd en eigen vermogen te dekken. Deze winstvoet wordt aangeduid met de vermogenskostenvoet (in het Engels weighted cost of capital, wacc): het extra rendement op een investering. De wacc is de afgelopen jaren significant gedaald vanwege een afnemende marktrente. In de periode 2011-2019 was de wacc gemiddeld 4,8%. De ramingen voor volgend jaar wijzen op een wacc van 2,2%. Vanwege deze ontwikkeling is het vermogen van drinkwaterbedrijven te laag om de kosten van investeringen te dekken. Volgens Dijkgraaf is het vermogensniveau zelfs nog te laag als de drinkwaterbedrijven de maximale toegestane winst te behalen.
Oplossingen
Dijkgraaf wijst op twee mogelijke oplossingen: kapitaal injecteren via de aandeelhouders, of het systeem dusdanig aanpassen dat hogere winstniveaus toegestaan worden. De eerste oplossing zou merkwaardig zijn, aangezien de aandeelhouders van drinkwaterbedrijven gemeenten en provincies zijn. Dit houdt in dat een kapitaalinjectie effectief gefinancierd zou worden door burgers, aangezien al dat geld afkomstig is van belastingen. Waarom zou dit niet ook gedaan kunnen worden middels winsten? De tweede optie is logischer, stelt Dijkgraaf. Het huidige systeem is opgetuigd om burgers te beschermen. Dit is begrijpelijk, aangezien drinkwaterbedrijven opereren in een gesloten en sterk gereguleerde markt en ze daarmee monopolist maakt. Winstregulering werd noodzakelijk geacht om te voorkomen dat eigenaren van deze bedrijven zichzelf kunnen verrijken over de rug van de consument. Het simpele feit dat winsten gemaakt worden is geen probleem, aangezien deze winsten een goed doel dienen (het dekken van de kosten van investeringen en verduurzaming). De oplossing om deze verrijking bij minder winstregulering te voorkomen, is het stellen van een maximum aan uitkeerbare winsten en de solvabiliteit.
Downloads
- Professor
- Meer informatie
Het volledige artikel van Het Financieele Dagblad, 5 februari 2021, kunt u hierboven downloaden.