Hoe vaak heeft Trump gelogen in zijn tweets? Kunnen we dit objectief beoordelen? En zo ja, hoe dan? Sophie van der Zee, universitair docent toegepaste economie aan Erasmus School of Economics beantwoordt deze vragen in Dr. Kelder & Co op NPO Radio 1 (1 april 2023).
Van der Zee merkt op dat iedereen veel liegt. In haar onderzoek ontdekte ze dat mensen denken dat ze maar twee keer per dag liegen, terwijl in experimenten blijkt dat mensen elke 10 minuten twee keer liegen.
Wat is liegen?
In tegenstelling tot wat de meeste mensen denken, komt liegen vooral voor in persoonlijke gesprekken. De universitair docent legt verschillende trekjes uit die mensen vertonen als ze liegen: een opgetrokken kin, nerveus en gespannen zijn, hun lippen op elkaar drukken en veel details op randzaken. Verrassend genoeg is mensen niet in de ogen kijken geen teken van liegen.
Ze legt uit dat liegen vaak geen directe effecten heeft op het gedrag, maar indirecte effecten. Zo wordt liegen vaak als moeilijker ervaren dan de waarheid vertellen, wat emoties als stress, schuld en schaamte kan veroorzaken. Het lastige is dat deze gevoelens ook kunnen worden veroorzaakt door andere factoren dan het lieggedrag.
Studie met Washington Post over tweets van Trump
Van der Zee werkte samen met de onderzoeksredactie van de Washington Post om de leugens van Trump te onderzoeken. De Washington Post controleerde systematisch alle tweets van Trump op feiten. Dit leidde tot meer dan 35.000 feitelijk onjuiste uitspraken tijdens zijn presidentschap. Dankzij deze uitgebreide dataset kon van der Zee een gepersonaliseerd leugendetectiemodel construeren. Concreet deed ze dit door Trumps taalgebruik te beoordelen wanneer hij loog versus wanneer hij niet loog. Ze ontdekte dat er zulke verschillen waren tussen feitelijk juiste en feitelijk onjuiste tweets dat van der Zee met redelijke zekerheid kan zeggen dat Trump (tenminste gedeeltelijk) wist dat zijn feitelijk incorrecte tweets onwaar waren.
Hoe erg is liegen?
Liegen kan werken als een sociaal smeermiddel voor als individuen sociale connecties willen maken of aardig gevonden willen worden. Van der Zee waarschuwt echter dat zodra mensen achter het leugenachtige gedrag van iemand komen, dit vaak desastreuze gevolgen heeft voor de onderlinge band en het vertrouwen.
- Universitair Docent
- Meer informatie
Voor het volledige item van NPO Radio 1, klik hier.