Hoe krijg je enerzijds een gezonde groene stad en anderzijds behoud je automobiliteit? Wetenschapper Anna Bornioli spreekt over veel voorkomende misvattingen over bereikbaarheid en mobiliteit in de stad. “Als we het over bereikbaarheid en leefbaarheid hebben, denk ik dat we naar het grotere geheel moeten kijken.”
Wandelen, fietsen of eten langs een drukke snelweg. We vinden het vandaag de dag de normaalste zaak van de wereld. Maar wat we nu normaal vinden, kan over een paar jaar zomaar veranderd zijn. “25 jaar geleden was het heel normaal om in een vliegtuig te roken. Tegenwoordig is dat niet meer zo en zijn we veel meer gericht op duurzaamheid en leefbaarheid. Het is een wereldwijde trend.” Toch zijn er nog steeds veel mensen sceptisch over de focus op duurzaamheid en leefbaarheid. Zij denken bijvoorbeeld dat een duurzame stad grote invloed heeft op de bereikbaarheid en mobiliteitsvrijheid in de stad. Maar is dat wel zo?
Zijn autovrije steden slecht voor de lokale economie?
Onder winkeliers en horecaondernemers zou de gedachte spelen dat het de zaken zal schaden als er geen parkeergelegenheid in de buurt is. Autovrije steden zouden daarom slecht zijn voor de lokale economie. Een misvatting, volgens Anna. Ze benadrukt dat we niet moeten vergeten dat Amazon en Bol.com grote gamechangers zijn geweest voor de manier waarop mensen stadscentra ervaren. “Tegenwoordig gaan we naar het stadscentrum voor een kopje koffie en het kopen van een shirt. Dit laat zien dat het belangrijk is om een aangename omgeving te hebben, anders zouden we er niet eens naartoe gaan.”
Daarnaast blijkt uit onderzoek aan onze universiteit dat mensen die lopend, op de fiets of het met openbaar vervoer naar het centrum gingen, gemiddeld meer uitgeven dan mensen die met de auto gingen. “Dit komt waarschijnlijk omdat ze er vaker naartoe gaan, of omdat ze er de dag op een fijne manier doorbrengen. Kortom, het is niet waar dat autovrije steden slecht zijn voor de lokale economie”, benadrukt ze.
We kunnen de stadsvorm veranderen
“Hoe vaak hebben we niet gehoord dat Rotterdam gemaakt is voor auto's? Natuurlijk is dat waar, niemand ontkent het, maar ook Barcelona is een stad die is gebouwd met de auto in gedachten. Toch heeft de gemeente Barcelona een vernieuwend model gecreëerd op het gebied van stadsplanning, de zogeheten superblocks.” Superblocks zijn gebieden in wijken die volledig zijn afgeschermd van verkeer. Maar omgeven door straten waar auto's nog steeds ongestoord hun gang kunnen gaan. Dit schept zowel ruimte voor voetgangers, fietsers als voor auto's.
“Uit onderzoek is gebleken dat hierdoor elk jaar ongeveer 700 vroegtijdige sterfgevallen worden voorkomen”, vertelt Anna. “Het komt erop neer dat mensen meer gaan lopen en dat er minder luchtvervuiling is. Het maakt duidelijk dat we met een beetje creativiteit manieren kunnen vinden om van Rotterdam een meer voetgangersvriendelijke stad te maken, met behoud van de bereikbaarheid.”
Mensen (en gedrag) kunnen veranderen
“Het is onjuist dat je het gedrag van mensen niet zou kunnen veranderen. Denk bijvoorbeeld aan Covid, en hoe dit onze gewoontes heeft veranderd. Veel mensen zijn begonnen met thuiswerken en werken nog steeds vanuit huis. Gewoontes van mensen veranderen en het is ook mogelijk om het gedrag van mensen te veranderen.”
Anna is erg benieuwd hoe het Rotterdamse Hofplein er over een paar jaar uitziet als de herinrichtingsplannen van de gemeente doorgaan. “Als het gaat om toegankelijkheid en leefbaarheid van een stad, denk ik dat we naar het grotere plaatje moeten kijken. Het is nog maar 25 jaar geleden dat mensen rookten in vliegtuigen. Laten we eens kijken waar we over 25 jaar staan en of we met dezelfde afschuw in onze ogen naar foto’s kijken van drukke snelwegen waar mensen wandelen als toen we de foto zagen van rokende mensen in vliegtuigen.”
- Onderzoeker
- Gerelateerde content
